متافیزیک
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
نقد و بررسی خوانش نیکلاس وایت از سعادت بر اساس مبانی صدرایی
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2024-09-22)مفهوم «خوشبختی» همواره مورد توجه بیشتر نظام‌های فلسفی و اخلاقی بوده است. نیکلاس وایت در کتاب تاریخچۀ خوشبختی، ضمن ارائۀ ملاکهای متفاوت فلاسفه در تعریف خوشبختی، سیر تاریخی این مفهوم را با نگاهی نقادانه واکاوی کرده است و ...
-
نگاه آیت‌بین به طبیعت و نقش آن در سلوک و تعالی انسان از منظر ملّاصدرا
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2024-09-22)ملّاصدرا در آثار خویش نمونه‌هایی زیاد از نگاه آیت‌بین را تصویرسازی و ارائه کرده است. پژوهش حاضر، نقش تعامل با طبیعت بر اساس نگاه آیت بین در سلوک و تعالی انسان را، از منظر ملّاصدرا بررسی میکند. با تحلیل آثار ملّاصدرا، ...
-
تلاقی فلسفی آرنت و کوندرا: فردیت شاعرانه در برابر طعنۀ تاریخ
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2024-09-22)مقالۀ حاضر با رویکرد بینارشتهای بر دغدغۀ مشترک هانا آرنت و میلان کوندرا متمرکز است: خطرات تاریخ برای فرد. پرسش محوری این است: چرا آرنت و کوندرا در آثار متعدد خویش نسبت به مفاهیمی همچون نیروهای تاریخ یا ارادۀ تاریخ بدبین ...
-
پدیدارشناسی ناظر به دیگری از دیدگاه دنیل دنت: نقد دنت بر پدیدارشناسی هوسرل
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2024-09-22)پدیدارشناسی ناظر به دیگری اصطلاحی است که دنیل دنت در مقابل پدیدارشناسی هوسرل وضع کرد و هدف آن بررسی مسألۀ آگاهی است از منظر سومشخص، آن گونه که در علوم طبیعی رواج دارد. دنت پدیدارشناسی هوسرل را به علت اتکای آن بر دروننگری ...
-
شکل زمانی تجربه‌های ادراکی
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2024-09-22)این نوشتار ماهیت وجودشناختی تجربه‌های ادراکی را بررسی میکند و به دنبال دسته‌بندی آنها در چارچوب متافیزیکی است. برخلاف مباحث مرسوم در رابطه با محتوا و ویژگی پدیداری تجربه‌ها، این بحث ماهیت زیربنایی تجربه‌ها را از نظر تعلق ...
-
بررسی چهره و مبنای توجیه آن در فلسفۀ اخلاق لویناس
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2024-09-22)ایمانوئل لویناس یکی از مهم‌ترین فیلسوفان عصر جدید به شمار میآید. اهمیت فلسفۀ او در اخلاق نمایان می‌شود. در فلسفۀ اخلاق لویناس، سوژۀ محوری از اولویت خارج می‌شود و «دیگری» و «چهره» او در اولویت قرار میگیرند؛ به نحوی که ...
-
«عاطفه» در فلسفۀ لایب‌نیتس
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2024-09-22)یکی از مهم‌ترین جنبه‌های حیات روانی ما از نظر کیفیت و معنای وجودمان عواطف[1] است؛ زیرا عواطف می‌توانند ادراکات، افکار و کنش‌های ما را در مسیری معین هدایت کنند. برای توضیح این مقوله، لازم است تمایز انفعالات[2]، تمایلات ...
-
منظر زیبایی‌شناسانه به مناقشۀ ایدئالیسم/واقع‌گرایی در پدیدارشناسی واقع‌گرایانۀ رومن اینگاردن
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2024-09-22)رومن اینگاردن، فیلسوف و پدیدارشناس واقع‌گرا، بنیان پدیدارشناسی خود را بر زیبایی‌شناسی استوار میکند؛ بااین‌حال، سعی و اهتمام اصلی اینگاردن نه تبیین یک نظام فلسفی زیبایی‌شناختی صِرف، بلکه تقابل با رویکرد ایدئالیستی استعلایی ...
-
مطالعۀ هستی‌شناسیِ اثر موسیقایی در نظریۀ بداهۀ گفت و شنود موسیقایی نزد بروس الیس بنسن
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2024-09-22)هستی شناسی اثر موسیقایی همواره مورد سؤال بسیاری از متفکران قرار گرفته است. بروس الیس بنسن در نظریۀ خود با عنوان «بداهۀ گفت و شنود موسیقایی» به این مهم اشاره میکند که در خلق و اجرای اثر موسیقی، همواره بستری برای بداههپردازی ...
-
تحلیل عروض و معیت با توجه به تقسیم اضافه به عقلی و وجودی در فلسفۀ ابن سینا
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2024-09-22)اضافه در حکمت سینوی به اضافۀ وجودی و عقلی تقسیم می‌شود. اضافۀ وجودی اضافه‌ای است که در خارج تحقق دارد. این تحقق خارجی مستلزم این است که عارض شدن اضافه بر موضوع و معیتش با طرف دیگر از اوصاف خارجی باشد و به دلیل لزوم تسلسل، ...
-
نظریۀ ساختارهای دیالکتیکی بتس در مصاف با نظریۀ انسجام تبیینگر ثاگرد: واکاوی یک تبرئۀ مناقشه‌برانگیز
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2025-03-21)تبرئۀ پرمناقشۀ او. جی. سیمپسون از اتهام قتل همسر سابقش، نیکول، برخی از فیلسوفان را به واکاویهای ژرفتر دربارۀ آن واداشت. در این میان، ثاگرد (2003)، در چارچوب نظریۀ انسجام تبیینگر، استدلال میکند سوگیریهای عاطفی هیئت ...
-
فهم دیگری و بیناسوبژکتیویته: سارتر و مرلوپونتی
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2025-03-21)در زمانة کنونی ما، گفتمان قدرت و دیگریسازی چنان بر روابط بیناسوبژکتیویته سیطره یافته است که به تمام لایههای زندگی اجتماعی، سیاسی، دینی و حتی زیست سادة انسان نفوذ کرده است. سیطرة چنین نیرویی چنان گسترده و پیچیده شده است ...
-
بررسی دوسویۀ «آگاهی کلی» و «تألم وجودی» در ارجاع به خودشناسی بر مبنای فلسفۀ ملاصدرا
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2025-03-21)نظریۀ «خودشناسی» از جملۀ اندیشه‌های بنیادین در فلسفۀ ملاصدرا است که توأمان نگرش‌های فلسفی و بینش‌های عرفانی او را پیوند می‌زند. در این باره، می‌توان در رابطه با ضرورت و اهمیت خودشناسی ذیل پروژۀ «فلسفی زیستن» نیز تأمل کرد؛ ...
-
اسپینوزا و انقلاب متافیزیکیِ رهایی از تعالی
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2025-03-21)در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا با تکیه بر نحلة متفکران نواسپینوزایی معاصر، این ایده را مطرح کنیم که می‌توان اسپینوزا را یگانه پیشگام در واژگونی هژمونی متافیزیک غرب، نسبت به اخلافی همچون نیچه و هایدگر قلمداد کرد. این ادعا ...
-
اخلاق کیفرگرایی از منظر مقاصد شریعت شاطبی و فایده‌گرایی بنتام
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2025-03-21)کیفردهی، توجیه مجازات و نسبت کیفردهی با عدالت از جملۀ مباحثی مهم هستند که در فلسفۀ اخلاق و مباحث فقهی مورد توجه اندیشمندان بودهاند. در مقالۀ حاضر، ابتدا، تعریف کیفرگرایی و هدف از آن بیان شده است. سپس، نظریههای شاطبی و ...
-
نیوتن در برابر لاگرانژ: دو تفسیر از فضازمان
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2025-03-21)دربارۀ مناقشۀ میان تصویر نیوتنی از فضازمان و تصویر لایبنیتزی از آن تا کنون بسیار بحث شده است؛ اما دو تصویر متافیزیکی رقیب دیگر از فضازمان وجود دارند که تا کنون بررسی نشدهاند. این دو تصویر عبارتاند از: «تصویر نیوتنی» ...
-
تحلیل و نقد نیک‌خواهی بی‌طرفانه
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2025-03-21)اولین و واضحترین معنی بی‌طرفی اخلاقی، نیک‌خواهی بی‌طرفانه است به معنی اهمیت برابر دادن به خیر تکتک افراد در یکایک تصمیمگیریها. لازمة این نوع بی‌طرفی نفی طرفداری نسبت به برخی از افراد است که به معنی اندازه‌ای از ترجیح ...
-
پی‌افکنی تاریخ در پرتو پاس‌داشت اثر هنری بزرگ از منظر هایدگر
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2025-03-21)هایدگر بر این نظر است که با رخداد آثار هنری بزرگ، بنیادی تازه در تاریخ گذاشته می‌شود. از منظر وی، آثار هنری بزرگ نسبتی تازه میان آدمی و هستی رقم می‌زنند. این نسبت تازه در ارتباط بنیادینی که هستی و زمان با یکدیگر دارند، ...
-
حیات قدیسانه، واقعیت یا فسانه: واکاوی و نقد دیدگاه سوزان ولف
(دانشگاه اصفهانUniversity of Isfahan, 2025-03-21)قدیسان و قهرمانان جایگاهی ممتاز در میان الگوهای اخلاقی دارند. آنان با گذر از معیارهای حداقلیِ اخلاق، خود را وقف خدمت به دیگران کرده‌اند؛ اما توجیه سبک زندگی نامعمول و طاقت‌فرسای آنها و به‌تبع آن، الگوبرداری از چنین ...
