نقد و بررسی خوانش نیکلاس وایت از سعادت بر اساس مبانی صدرایی

Abstract

مفهوم «خوشبختی» همواره مورد توجه بیشتر نظام‌های فلسفی و اخلاقی بوده است. نیکلاس وایت در کتاب تاریخچۀ خوشبختی، ضمن ارائۀ ملاک­های متفاوت فلاسفه در تعریف خوشبختی، سیر تاریخی این مفهوم را با نگاهی نقادانه واکاوی کرده است و در نهایت، آن را به عنوان راهنمایی کارآمد در به­کارگیری امیال و اهداف گوناگون نمی­یابد. وایت در این اثر، مفهوم خوشبختی در آثار فلاسفۀ اسلامی، مانند ملاصدرا، را بررسی نکرده است و از آنجا که نگرش ملاصدرا به سعادت و زندگی سعادتمندانه بر اساس مبانی فلسفی وی، نگرشی متفاوت از سایر فلاسفه است، هدف نگارندگان در این مقاله آن است تا نقد وایت بر معیارهای متعارف سعادت را بر اساس مبانی وجودمحور صدرایی بررسی کنند تا بتوانند پاسخی شایسته برای این پرسش فراهم آورند که آیا حقیقت سعادت در فلسفۀ صدرایی به‏وضوح تبیین شده است؟ یا آنکه اشکال‏های وارد بر سایر نظریه‏های سعادت بر اساس خوانش وایت بر این نظریه نیز وارد هستند؟ در این مقاله، با روش توصیفی – تحلیلی، سعادت از نظر ملاصدرا و کارآمدی آن نسبت به معیارهای سعادت از منظر دیگر فلاسفه تبیین شده است و یافته‏های پژوهش نشان می‏دهد با توجه به مراتب مختلف وجودی و ظرفیت­های متفاوت آدمی، مرتبه‏ای از سعادت برای همگان قابل دست‏یابی است.