پژوهشنامه کلام
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
خداباوری فطری و روش‌های اثبات آن در قرآن کریم با رویکرد پاسخ به شبهات آتئیست‌ها در فضای مجازی
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-12-21)از مباحث مهم در حوزۀ دین‌پژوهی و علم کلام، مسئلۀ فطرت است. این موضوع از زوایای متفاوتی مورد توجه اندیشمندان دین قرار گرفته است؛ از جمله فطرت و دین، فطرت و گرایش به خدا، و همچنین پاسخ به این سؤال که آیا گرایش به خدا در ضمیر ...
-
بررسی چالش اخلاقی بودن دعا از دیدگاه ساول اسمیلنسکی و دنیل پترسون
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-12-21)یکی از پرسش‌های مهم فلسفۀ دین در موضوع دعا، پرسش از اخلاقی بودن برخی از درخواست‌هایی است که اجابت آن از سوی خداوند بهنوعی منتهی به آسیب و رنج دیگران خواهد شد. ساول اسمیلنسکی از فیلسوفانی است که دعا را نه یک آرزوی صرف، ...
-
تحلیلی فلسفی از نسبت لذت و معنای زندگی بر اساس نظریه‌های طبیعت‌گرا
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-12-21)امروزه سخن گفتن از معنادار بودن یا نبودن زندگی به حرف روز بدل شده است؛ اما این مفهوم چه نسبتی با لذت دارد؟ مقوله‌ای که آن هم در توصیف زندگی بشر فراوان استفاده می‌شود و جزو آرمان‌های اصلی زندگی وی قلمداد می‌گردد. ازآنجاکه ...
-
مداقه‌ای در رویکرد محی‌الدین ابنعربی و لوازم آن در مودت اهلبیت (ع)
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-12-21)بر اساس آیۀ قرآن کریم و روایات فریقین، تنها خواست و پاداش رسالت پیامبر خاتم (ص) از مسلمانان، مودت نزدیکان آن جناب است و در برابر ابلاغ رسالتش هیچ پاداشی جز آن نخواسته است. محی‌الدین ابنعربی معتقد است که اگر کسی به تنها ...
-
بررسی تحلیلی نقش ادراکات اعتباری در فرایند عمل از منظر علامه طباطبایی (ره)
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-12-21)مشهور فلاسفۀ مسلمان، صدور فعل اختیاری انسان را فرایندی چندمرحله‌ای دانسته و هر مرحله را یک «مبدأ» می‌نامند. این مراحل اجمالاً عبارت‌اند از: مبدأ علمی، مبدأ شوقی، مبدأ عملی. علامه طباطبایی (ره) معتقد است که صدور فعل اختیاری ...
-
نقش توحید ربوبی در برنامه‌ریزی راهبردی پیامبران اولواالعزم از منظر قرآن کریم
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-12-21)خداوند، بر اساس ربوبیت خود، پیامبران را ارسال و قوانین را از طریق آنها نازل کرده است. پیامبران اولواالعزم، حضرت نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، و محمد (ع)، برنامه‌ریزی راهبردی متأثر از توحید ربوبی را بر اساس سه محور شناخت وضع ...
-
سرشت انسان از دیدگاه ملاصدرا
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-12-21)در آثار ملاصدرا، چهار دیدگاه متفاوت دربارۀ سرشت انسان مشاهده می‌شود. انسان، در برخی از عبارات، نیک‌سرشت و در برخی دیگر بدسرشت معرفی شده است. صدرا بر اساس نظریۀ لوح سفید، در برخی موارد، به بالقوه بودن انسان از نظر نیکی و ...
-
بازخوانی تحلیلی «حدیث غدیر» و دلالت‌های آن از دیدگاه زیدیه
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-12-21)حدیث غدیر، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نصوص روایی در اثبات حقانیت و امامت امام علی (ع)، از پیامبر اکرم (ص) صادر شده و صدور آن مورد اتفاق‌نظر مذاهب کلامی است. در میان فرقه‌های اسلامی، زیدیه به‌دلیل اشتراکات فراوان با شیعیان ...
-
بررسی مؤلفه‌های کلامی و فلسفی آفرینش و صدور از دیدگاه ابن‌سینا
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-12-21)تبیین نحوۀ آفرینش و صدور کثرت از مبدأ هستی و رابطۀ کثرت و وحدت، از دغدغه‌های متکلمان و نیز یکی از چالشی‌ترین مباحث میان مکاتب فلسفی مشاء، اشراق، و حکمت متعالیه است و هر مکتبی تفسیر و تبیین متفاوتی از آن ارائه کرده است. همۀ ...
-
نقادی نظریۀ شیخ احمد احسائی در مورد استلزام وجود و ماهیت نسبت به خیرات یا شرور افعال انسانی
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-12-21)شیخ احمد احسائی با نگاهی هستی‌شناسانه، ریشۀ اختیار را وجود و ماهیت می‌داند. او که قائل به اصالت اصلین (وجود و ماهیت) است، معتقد است وجود اقتضای نیک‌رفتاری و ماهیت مقتضی بدرفتاری است و تردید میان نیک و بد و انتخاب یکی از ...
-
نقش سلاح‌نبوی در بازشناسی مدعیان مهدویت عصر حضور و حاضر
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-12-21)پیروان ادیان الهی به وجود منجی‌ای اعتقاد دارند که به گسترش عدل در سرتاسر جهان می‌پردازد. در میان شیعیان، مهدویت دارای جایگاهی سترگ است و هموست که حکومت الهی را در سرتاسر گیتی برپا خواهد کرد. این مقام سبب شد تا عده‌ای از ...
-
ارزیابی دیدگاه رابرت آدامز در رابطه با عدم نیاز به آفرینشِ بهترین جهان ممکن
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-12-21)یکی از مهم‌ترین سؤالات دربارۀ اوصاف و افعال الهی این است که آیا جهان بالفعل، بهترین جهان ممکن است؟ رابرت آدامز معتقد است که یک عامل اخلاقیِ کاملاً خیر می‌تواند جهانی را خلق کند که مادون بهترین جهانی است که قادر به آفرینش ...
-
بازشناسی دلایل عقلی عصمت و تبیین تمایز آنها از یکدیگر
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-07-22)مسئله‌ای که در‌‌باره مباحث عصمت‌پژوهی مطرح است، لزوم بازشناسی و مشخص کردن تمایز دلایل عقلی عصمت انبیا از یکدیگر است. گاهی «دلیل وثوق» و «دلیل تنفیر» با هم خلط شده و هر دو یک دلیل واحد دانسته شده، در حالی‌که دلیل وثوق مربوط ...
-
نقد ادعای «ولید بن صالح باصمد» دربارۀ تعارض روایات شیعی مربوط به «شیوۀ حکم حضرت مهدی (ع)»
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-07-22)در منابع حدیثی شیعه، روایاتی در مورد شیوۀ حکم کردن حضرت مهدی (عج) وجود دارد که با توجه به اختلاف ظاهری میان آنها، برخی وهابیان از جمله میکه «ولید بن صالح باصمد» حکم به تعارض داده‌اند و بر مهدویت مورد نظر شیعه تاخته‌اند. ...
-
ارزیابی دو قاعده «العبره بعموم اللفظ لا بخصوص المورد» و «جری و تطبیق» در حوزه آیات فضایل و مناقب
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-07-22)دو قاعده «العبرة بعموم اللفظ لا بخصوص المورد» و «جری و تطبیق»، از جمله قواعد تفسیری است که در بسیاری از کتاب‌های علوم قرآنی و تفسیری به کار رفته‌اند؛ بدین معنا آیاتی که دارای عمومیت لفظاند، ولی سبب خاصی داشته باشند، بر ...
-
بازخوانی انتقادی دیدگاه ابن‌حزم در مسئله‌ی علیت فاعلی خداوند بر اساس مبانی صدرایی
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-07-22)ابن‌حزم متکلم سرشناسی است که توجه امروزه اندیشمندان مسلمان در جهان عرب به دیدگاه‌های او، بازخوانی تحلیلی دیدگاه‌های وی را ضروری می‌کند. او خداوند را علت عالم نمی‌داند، زیرا از طرفی معتقد است که اسمای الهی توقیفی است و ...
-
لزوم کسب علم اجتهادی یا کفایت علم تقلیدی در عقاید از منظر مذاهب کلامی
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-07-22)یکی از مسائل مهم و حیاتی بشر که در دیدگاه و عمل او تأثیرگذار بوده و وی را مکلف به فراگیری آن می‌نماید، مسائل مربوط به ضرورت شناخت معارف اعتقادی(اصول دین) است. پژوهش پیش‌رو با روش تحلیلی و داده‌پردازی توصیفی انتقادی، با ...
-
بررسی و نقد دیدگاه قاضی عبدالجبار معتزلی در وجود شناسی صفات و رابطه صفات با ذات خداوند
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-07-22)وجودشناسی صفات خداوند و نحوه ارتباط صفات با ذات او، از جمله مباحث کهن در بحث‌های کلامی و اعتقادی و جزو مسائل بسیار مهم و اختلاف‌انگیز می‌باشد. از آنجا که قاضی الجبار معتزلی، از جمله شخصیت‌های صاحب‌نظر در این‌گونه مباحث ...
-
بازتقریر عدالت الهی در پرتو جستاری در هستی‌شناسی کلامی امام خمینی و فخررازی
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-07-22)شناخت خداوند و صفات او، اساس تمام باورهای دینی و شرط لازم ایمان و عمل است، لذا شبهه و اختلال نظری در این حوزه، صدمات جبران‌ناپذیری بر نظام اعتقادی و در نتیجه سلوک عملی انسان خواهد گذاشت. پژوهش حاضر با هدف تبیین بازتقریر ...
-
مبانی متمایز عرفان شیعه در نسبت با مدرنیته از دیدگاه امام خمینی(ره)
(جامعه المصطفی العالمیه, 2024-07-22)عرفان شیعه بین فشار دو نحله فکری، عالمان فقهی سنتی اسلامی و مبانی پیشرفتگرا و تقدس‌گریز مدرنیته، قصد دارد اصول متمایز خود را تعیّن ببخشد. مسئله اصلی که قصد پژوهش آن را داریم این است که اصول عرفان شیعه در رابطه با مبانی ...
