آینه پژوهش
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
روند تحول نگاه اهل سنت به نهج‌البلاغه در قرن هفتم هجری: بررسی سه نسخه به خط محمد بن ابوالمکارم و فرزندش حسن
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)یک سند مهم و جالب از فرایند تغییر، نسخه‌های نهج‌البلاغه‌ای است که خاندان ابوالمکارم در ثلث آخر قرن هفتم و دهۀ آغازین قرن هجری نوشته‌اند. دو نسخه به خط محمد بن ابوالمکارم مورخ 678 ((کتابخانه فاتح استانبول، ش 4140) و 680 ق ...
-
الجامع لعلوم القرآن، تفسیر ابی الحسن الرمانی (الجزء الثلاثون: من سورة النبأ الی سورة الناس)
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)متنی که در پی می‌آید، تصحیح بخش پایانی (جزء سی‌ام قرآن کریم) از تفسیر ابوالحسن رمانی (متوفای 384 ق) موسوم به «الجامع لعلوم القرآن» است. این تفسیر مهم ادبی و کلامی در دو سدۀ پس از تألیفش، تأثیر بسیار زیادی بر آثار تفسیری و ...
-
بهجت‌نامه اثر میرزا طاهر اصفهانی یا میرزا اسدالله کاشانی؟
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)
-
روحانیان کتاب‌فروش مشهدی در عصر پهلوی
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)در این نوشتار به زندگی و کارنامۀ چهار تن از روحانیان کتاب‌فروش مشهد در عصر پهلوی پرداخته شده است: شیخ محمدرضا اعدادی خراسانی، سیدمحمدتقی مقدم، میرزاحسین کتاب‌فروش، شیخ هادی راثی.
-
درگذشتگان
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)
-
رباعیات صرفی کشمیری در دیوان خاقانی
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)دیوان خاقانی برای نخستین بار در سال 1293 و 1295 ق در دو جلد در شهر لکهنوی هند به چاپ رسید. این چاپ با شرح اشعار خاقانی به قلم سید محمد صادق‌علی رضوی لکهنوی متخلّص به «غالب» همراه است و طبق یادداشتی که او در انتهای بخش ...
-
سحر با باد می‌گفتم حدیث آرزومندی
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)در شماره 208 آینه پژوهش نقدی به قلم سید علی کاشفی خوانساری درباره کتاب نخستینه چاپ های ایران منتشر شد. مقاله حاضر پاسخی است به نقد منتشر شده از سوی نویسنده کتاب نخستینه چاپ های ایران.
-
حدیث «علی مع الحقّ» از عبقات الأنوار تصحیح و تحقیق یا تصحیف و تحریف
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)حدیث «علی مع الحقّ» از موسوعة عبقات الأنوار، بخش مخطوط و تکمیل نشده‌‌ای است که در سال‌های اخیر در دسترس پژوهشگران قرار گرفت. این بخش مجموعه‌ای از فیش‌های نامدون و سیاهه‌هایی است که بیشتر توسط کاتبانی ناآشنا با واژگان و ...
-
اِشارات و تَنبیهات (7)
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)سلسله مقالاتی که زیر عنوان «اِشارات و تَنبیهات» منتشر می‌شود مجالی است برای طرح و تحریر جستارهای گونه‌گونِ انتقادی و کتابگزارانه و تُراث‌پژوهانه که هر یک از آن جستارها نوشتاری است کوتاه و مستقل در باب موضوعی مشخّص و ممتاز. ...
-
طومار(9): بازیابی اجتهادی مستندات حدیثی فقه امامیه (1) از اصول تا فرایند؛ مورد مطالعه: الخلاف شیخ طوسی: مسئله هجده کتاب الحدود
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)چالش فرا روی حدیث پژوهان مدرن با رویکرد مطالعات حدیثی معاصر در مطالعه مسئله هجده از کتاب الحدود الخلاف، عدم اشاره شیخ طوسی به مفاد و مضمون مستندات حدیثی فتوای او است و برای پژوهشگران روشن نیست که احادیث مد نظر شیخ طوسی ...
-
نظریهٔ آواشناختی خلیل بن احمد و زبانشناسی هندی
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)از همان قرن نوزدهم میلادی کسانی احتمال داده‌‌اند که ترتیب کتاب العین خلیل بن احمد متأثر از آواشناسی سنسکریت است. با این همه، اشتفان ویلد این نظریه را قدری بیشتر از اجمال به در آورده است. این نوشته ترجمۀ چند سطر از کتاب ...
-
نوشتگان (۱۱)
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)در شمارۀ یازدهم سلسله مقالات «نوشتگان»، نخست شواهدی از یک نسخۀ کهن قرآن مترجَم و ترجمه-تفسیری قدیم از کتاب حزقیال به‌خطّ عبری و نیز از آثار زرتشتی فارسی نو نقل کرده‌ایم که نشان می‌دهد wičārdan فارسی میانه در معنای اصل آن ...
-
متنی دیگر از سنیان دوازده امامی: لب لباب تواریخ / از ریاضی (قرن نهم)
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)در طول قرون متمادی از از آغاز عصر نگارش تواریخ تا دوره معاصر، و در مناطق مختلف جهان اسلام تواریخ عمومی فراوانی نوشته شده است. در حوزه ایران، در قرن هشتم و نهم آثار بزرگ دایرة العارفی نوشته شد که جامع التواریخ و بعدها روضة ...
-
یادداشت‌های لغوی و ادبی (3): «به دوری عیسی از پیوندِ ایشا» (مروری بر نظرات شارحان ومحققان دربارۀ بیتی از خاقانی)
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)در یادداشت حاضر به بحث، نقد و تکمیل نظرات مطرح‌شده دربارۀ بیتی از قصیدۀ ترسائیۀ خاقانی می‌پردازم؛ یعنی بیت «به پاکی مریم از تزویج یوسف / به دوری عیسی از پیوند ایشا/اشیا/عیشا». آخرین واژۀ بیت در نسخه‌ها عموماً به‌صورت «عیشا» ...
-
خراسانیات (3) کردم غبار خاک وطن تربت کفن
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)روزنامه «فکرآزاد» یکی از مجلاتی است که در اواخر دوره قاجار در مشهد به مدیریت احمد بهمنیار کرمانی منتشر می‌شد. از شماره پیشین در «خراسانیّات» اشعاری که در این مجله منتشر و در منابع دیگر درج نشده را استقصا و براساس ترتیب ...
-
تازیدن؟ تاسیدن؟ ناهیدن؟
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)در این مقاله به بررسی یکی از ابیات دشواریاب شاهنامه پرداخته شده و پس از بررسی وجوه دشواریاب بودن معنی آن، با ترجیحِ ضبطِ قدیم‌ترین نسخ، کوشش شده‌است تا علل تصحیف و تحریف آن توسّط کاتبان و مصحّحان شاهنامه بررسی شود. با ...
-
آینه‌های شکسته (7): نقد و نظرهای سید جعفر شهیدی و شهرام هدایت در ترجمۀ «قصرٍ مَشید» (حج: 45)
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)مرحوم شهرام هدایت در مقالۀ کوتاهی تصور رایج مترجمان و مفسران قرآن از معنای واژۀ مَشید «رفیع، مجلل» در ترکیب «قصر مشید» (حج: 45) را نااستوار دانسته، و با استناد به منابع تطبیقی در زبان‌های سامی، ادعا نموده به عکس آنچه تا ...
-
مرگ چنین خواجه: دربارۀ ابوجعفر کربلایی و کتابفروشی اش
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)ابوجعفر یکی از کتابفروشان معتبر قم بود که سال‌های طولانی در پاساژ قدس در خیابان ارم در نزدیکی حرم حضرت معصومه کتابفروشی کوچکی داشت و کتاب‌های عربی می‌فروخت. بسیاری از کتابخانه‌های تخصصی و حوزوی و دانشگاهی قم در تهیۀ کتاب‌های ...
-
نسخه خوانی (39)
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)نویسنده در نوشتار حاضر سی و هشتمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را بررسی کرده است. برخی عناوین این متن ها عبارتند از: یادداشتی با ارزش از اسماعیل خاتون آبادی در نقد همزمان منتقدان صوفیه و فقیهان یادداشت ...
-
برگی از ادبیات ضد صوفی در مسلمانان هند رساله دافع الملحدین ابراهیم بن فضل الله (قرن یازدهم / دوازدهم هجری)
(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم), 2025-02-19)ادبیات صوفیانه از قرن سوم به بعد در بسیاری از نقاط جهان اسلام حضور دارد و این ادبیات، همواره مخالفان و موافقانی داشته است. به علاوه، درجه نفوذ تصوف در دوره های مختلف متفاوت بوده، چنان که دشمنی و مخالفت با آن هم شدت و ضعف ...
