صائب تبریزی در ساخت و پردازش انواع مضمون‌های اخلاقی دستی توانا داشته است. او در بیان، تأیید و تأکید مفاهیم و مضمون‌های شاعرانة خود در زمینه‌های گوناگون، تمثیل‌های زیبایی ارائه می‌دهد و برای پربار کردن این تمثیل‌ها، بیش از ...

از آنجا که درک عمیق و باور به آزادی اگزیستانسیال در مکتب اگزیستانسیالیسم مقدمة خروج از زندگی عاریتی و قبول مسئولیت تألیف انسان توسط خود و زندگی اصیلانه است، توجه به مقولة آزادی جایگاه خاصی در میان متفکران اگزیستانسیالیست ...

تجلی در اسلام ب همعنای ظهور ویژگ یها، اسماء و صفات خداوند در بندگان شایسته،هستی و مخلوقات است. مبنای فکری نهفته در هنر نگارگری ایرانی- اسلامی در تفکرات عرفانایرانی- اسلامی ریشه دارد. در هنر نگارگری ایرانی، عین یگرایی و ...

حدیث معرفت نفس «من عرف نفسه عرف ربه» در آثار ابن عربی دارای بیشترین تواتر میان احادیثی است که مورد استشهاد اوست. در میان قرائت‌های متنوعی که وی از حدیث مذکور دارد قرائت عینیت نفس و رب قابل تأمل است. عینیت مورد نظر وی مربوط ...

نقش عقل در کسب معرفت از مسائلی است که هر عارفی به فراخور نگاهی که به این مقوله داشته، دربارۀ آن اظهار نظر نموده است. ابن‌عربی با نظام‌مندی آموزه‌های عرفانی، به تبیین جایگاه عقل در حصول معرفتی که برای سالک در طی منازل عرفانی ...

محمدرضا قمشه­ ای متخلص به صهبا، از حکمای وابسته به حوزة تهران است. او و اقرانش، در عصر قاجار به شعر و ادبیات عرفانی توجه داشته­ اند. در شعر قمشه­ای مانند اشعار دیگر بزرگان مکتب تهران، نمونه­های قوی و ضعیف فراوانی است و ...

صفات الهی به ویژه صفت علم، از جمله مهم‌ترین و در عین حال جدال بر انگیز ترین مسائلی است که متفکران بدان پرداخته اند. یکی از انحاء علم که در شریعت به خداوند نسبت داده شده علم حادثِ اختباری است. از یک سو حق تعالی در قرآن کریم ...

سلوک در قرآن دارای یک شبکه‌ مفهومی متشکل از واژه‌های به هم پیوسته‌ای است که به طور هدفمند کنار هم قرار گرفته‌اند. این شبکه‌ مفهومی همان است که حوزه معنایی سلوک و یا سامانه سلوک نامیده می‌شود. برای کشف مفهوم دقیق سیر و سلوک ...

در آیات 88 و 89 سورة شعراء، منفعت حقیقی و نهایی انسان مطرح می­شود. می­فرماید: «یَوْمَ لا یَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ» (شعرا: 88) «إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ» (شعرا: 89). «قلب سلیم» قلب دور از آفات ظاهری و ...

عشق الهی از مهمترین مباحث عرفان بوده که زیر بنای سایر آموزه های آن قرار گرفته است. کم رنگ بودن نصوص دینی در این مهم، در  برابر شدت ظهور آن در متون عرفانی، آن را در حوزه ای چالش برانگیز نگاه داشته است. بنابراین رجوع به نصوص ...

رحل دورة ایلخانی از نمونه‌های ارزشمندی است که در موزه‌ی متروپولیتن نگه‌داری می‌شود و دارای نقش‌مایه‌های اصیل ایرانی- اسلامی است که به لحاظ نمادشناسی اساطیری و مفهوم‌شناسی اسلامی حائز اهمیت می‌باشد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی ...

حقیقت ­انسانی و مرتبت انسانیت که از آن به ­مقام انسان کامل یا حقیقت محمدی(ص) یاد می­شود، از فروعات اندیشة وحدت شخصی وجود است؛­ بدین معنا که اصل و حقیقت وجود، منحصر در حق سبحانه و تعالی است و دیگر وجودات عالم واقع، جملگی ...

در سنت اسلامی «کشف و شهود» مهم­ترین راه برای شناخت و دریافت حقایق هستی شمرده شده است، معرفتی که شهودی ـ حضوری است و نتایجی غیرقابل‌تردید دارد. دین­پژوهان غربی همچون شلایرماخر از آن به «تجربه عرفانی» تعبیر کرده­اند. در آثار ...

از منظر بسیاری از عارفان، حضرت ابراهیم)ع( پیامبری اولوالعزم است که درسیری باطنی و با گذر از مقامات سلوکی به بالاترین مراتب کمالی دست یافت.ابتعاد از خلق، اعتزال از پدر و مهاجرت از دیار شرک، رؤیت جذب هوار ملکوتآسمان و زمین، ...

آیات قرآن و روایات ب یشمار درباره بهشت، نگا ههای کلامی، فلسفیو عرفانی را ب هدنبال داشته است؛ چنانچه در دوره نخست عرفان اسلامی، بهشتب هعنوان سعادت غایی مطرح است، اما در دور ههای بعدی این نگاه ب هتدریج تغییریافته تا جایی که ...

عارفان در مواجهه با حقیقتی فرامادی و متعالی از تجربه­ای متمایز نسبت به تجربه­های حسی در جهان مادی برخوردارند. ایشان برای بیان تجارب عرفانی خویش ناچار به استفاده از الفاظ زبان مرسوم بین انسان­ها هستند، به نظر می­رسد در مرحله ...

بسیاری از علوم می­توانند از منظر موضوع با یکدیگر وجه اشتراک داشته باشند و یا ممکن است بعضی موضوعات با باورهای یک علم، در عمل برای علوم دیگر پیامدهایی داشته یا موضوعات قابل بررسی بوجود آورند و این قبیل موضوعات چندان قابلیت ...

در علم عرفان و تصوف با توجه به طرح موضوعاتی مانند عشق، سکر، فنا و وحدت وجود، مشرب­های متفاوتی شکل گرفته­اند. تفاوت آرای این مشرب­های گوناگون از حالاتی مثل «سکر و صحو»، «مشی زاهدانه، عابدانه و عاشقانه» و یا از «اندیشة مشایخ ...

یکی از موضوعاتی که همواره در عرفان اسلامی محل برخورد آراء مختلف بوده است، مسئله شیطان و نافرمانی وی از امر خداوند مبنی بر سجده بر آدم است؛ تا جایی که گروهی از بزرگان عرفان همچون حلاج، احمد غزالی، عین­القضات همدانی، خرقانی ...

کتاب فصوص الحکم ابن عربی متشکل از 27 فص است و هر فص به یکی از انبیاء (ع) اختصاص دارد. فصّ هر حکمت عبارت است از خلاصه علومی که در روح هر نبی به اقتضای اسم غالب بر آن نبی وجود دارد و علوم و اسراری که هر ...