مطالعات فهم حدیث
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
معناشناسی و مأخذیابی سرّ مستودع در صلوات فاطمی (س)
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2025-04-21)امروزه عبارت «اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلىٰ فٰاطِمَةَ وَاَبیٖهٰا وَبَعْلِهٰا وَبَنِیٖهٰا وَالسِّرِّ الْمُسْتَوْدَعِ فِیٖهٰا بِعَدَدِ مٰا اَحٰاطَ بِهِ عِلْمُکَ» با عنوان «صلوات خاصّه حضرت زهرا (س)» در میان عوام و خواص شهرتی قابل ...
-
مدل مفهومی امنیت اقتصادی در آموزه‌های حکمرانی امام علی (ع) بر پایه تحلیل محتوای نامه های مرتبط نهج البلاغه
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2025-04-21)تأمین و تثبیت امنیت اقتصادی در حاکمیت‌ها، وابسته به یک مدل مفهومی است و لازمه تحصیل این مدل نیز آگاهی از متغیرهای امنیت اقتصادی و اولویت هر یک از آن‌ها بر دیگری است. امام علی (ع) به عنوان یک نظریه‌پرداز اسلامی، جامعه‌ای ...
-
گونه‌شناسی و تحلیل رهیافت حل مشکل و تعارض در روایات دال بر «محرومیت‌های زنازادگان»
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2025-04-21)از جمله مباحث مشکل در حوزه روایات اعتقادی، مراد ظاهری احادیث مشهور فریقین است که بر «محرومیت‌های زنازادگان» دلالت دارند. مطابق با این روایات، زنازادگان نمی‌توانند وارد بهشت شوند، حلاوت ایمان را نمی‌چشند و از والدین خود ...
-
روش تفسیری شیخ صدوق در کتاب «التوحید» با تکیه بر گونه‌شناسی روایات تفسیری
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2025-04-21)قرآن کریم مفاهیم متعالی را با ارائه‌ی تصویری محسوس بیان می‌کند؛ اسماء و صفات الهی از جمله این مفاهیم است که در حوزه آیات متشابه قرار گرفته و در سخنان ائمه (ع) به تبیین، تفسیر و تشریح آن‌ها پرداخته شده است. شیخ صدوق با تألیف ...
-
جستاری در مصادر و قواعد فهم حدیث در آثار علامه حلی (ره)
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2025-04-21)پس از تک نگاشته‌های اصحاب امامان شیعه (ع) و دانش‌مندان متقدم پس از ایشان در زمینه فهم حدیث، سه گونه تلاش علمی در این راستا صورت گرفت؛ نخست: نگارش شروح علمی بر جوامع روایی که این شیوه بیش از هزار سال ادامه یافت. دوم: تلاش‌های ...
-
تحلیل رویکرد شیخ صدوق در مواجهه با احادیث متفرد
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2025-04-21)شیخ صدوق (ره)، یکی از برجسته‌ترین محدثین شیعه، به دلیل تسلط بر علم رجال و حدیث و تألیف قریب به 300 کتاب، جایگاه والایی در تاریخ حدیث شیعه دارد. وی با دعای امام زمان (عج) در سال 305 هجری متولد شد. وجود عوامل آسیب احادیث در ...
-
تبیین قاعده «سقوط عدالت سیاسی» در صورت تخلف از وعده‌های انتخاباتی؛ با تکیه بر آموزه‌های حدیثی
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2025-04-21)یکی از بایسته‌های فقه سیاسی اسلام، لزوم پایبندی به عدالت در سپهر کنش‌های کارگزاران و نیز تنظیم و تعریف بایسته‌های فقهی مورد نیاز در این عرصه است. فرآیند انتخاب این افراد نیز، آوردگاهی برای بروز رفتارهای سیاسی داوطلبان و ...
-
تاریخ‌گذاری حدیث درگیری حضرت موسی (ع) با فرشته مرگ در منابع اهل سنت
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2025-04-21)پس از قرآن کریم، مهمترین منبع شناخت شریعت و دستیابی به آموزه‌های اسلامی در حوزه‌هایی مانند عقاید، احکام فقهی، اخلاق و سیره، روایات و احادیث منسوب به پیامبر (ص) و ائمه (ع) است. با این حال، در منابع حدیثی اهل سنت، شماری از ...
-
تاریخ انگاره اذان و اقامه در روایات کتاب الصلاة در کتب اربعه حدیثی متقدمان امامیه
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2025-04-21)به علت تفاوت‌هایی که در تعداد روایت‌های مربوط به اذان و اقامه در کتب اربعه و متن‌های آن‌ها و همچنین عنوان‌های باب‌های مربوطه دیده شد بررسی آن‌ها برای تعیین کیفیت تغییرات، در طی زمان ضروری به نظر رسید. محل تعلیم اذان و اقامه ...
-
بررسی و تحلیل متنی دو روایت مفضل بن عمر پیرامون علم امام در الکافی
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2025-04-21)یکی از بحث‌های مهم امامت، مسأله «علم امام» است که همواره بین متکلمان اسلامی مورد بحث قرار گرفته است؛ و «مفضل‌بن‌عمر» جزو راویان مشهوری است که در الکافی پیرامون علم امام روایاتی نقل نموده که از میان روایات وی، دو روایت در ...
-
بازخوانی نسبت نقصان عقل به زنان در نهج البلاغه
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2025-04-21)وصف زنان به «نقصان در ایمان، عقل و ارث» در یکی از خطبه های نهج‌البلاغه، از دیرباز توجه شارحان را جلب نموده ولی در دوران کنونی گاه به تأثر از گفتمان های نوپدید حقوق زنان به ویژه از ناحیه جریان های روشن‌فکری مورد نقد قرار ...
-
ارزیابی سندی و فقه الحدیثی گزاره «عَبْدِی أَطِعْنِی أَجْعَلْکَ مِثْلِی»
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2025-04-21)از گزاره‌هایی که بیشتر در حوزه اخلاق و عرفان مورد استفاده قرار می‌گیرد، «عَبْدِی أَطِعْنِی أَجْعَلْکَ مِثْلِی» است. مطابق مفاد این عبارت، در قبال اطاعت از خداوند، شخص، همچون خداوند، قدرت «کُن فَیَکُونُ» می‌یابد. پژوهش حاضر ...
-
واکاوی اثرپذیری شروح الکافی از یکدیگر در عصر صفوی؛ مطالعه موردی مرآة العقول و حاشیه میرزا رفیعا نائینی
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2024-09-22)هر متنی متأثر از منابع گوناگونی است. شناخت این منابع و اثرگذاری‌های آن‌ها فواید خاصی دارد. ازین‌رو می‌خواهیم با کشف و بررسی تأثیر و تأثرات دو شرح کتاب الکافیبر روی یکدیگر که در عصر صفوی نگاشته شده‌اند، به شناخت بهتر این ...
-
روش شناسی نقد حدیث غدیر در کتب کلامی اهل سنت (سده 5-8 هجری قمری)
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2024-09-22)در منابع کلامی شیعه و اهل سنت، احادیثی در خصوص جانشینی پیامبر اکرم (ص)، مطرح شده که مورد نقد هم قرار گرفته‌اند، اما سؤال این است که، چرا در احادیثی که در کتب حدیثی فریقین وجود دارد، و در کتب کلامی آن‌ها نیز کم و بیش پذیرفته ...
-
روش فهم حدیث در پرتو احادیث با تکیه بر «صافی در شرح کافی» ملاخلیل قزوینی
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2024-09-22)عالمان اسلامی از روش‌ها و منابع گوناگونی برای شرح حدیث استفاده نموده‌اند و در میان این منابع پس از قرآن، مجموعه روایات قرار دارند که سابقه‌ای دیرین و مرتبه‌ای والا دارند. با توجه به این‌که نقش برخی احادیث نسبت به دیگر ...
-
تحلیل مضمون طاغوت شناسی بر اساس قرآن و صحیفه سجادیه
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2024-09-22)ولایت خدا و طاغوت رابطه ای متقابل و متضاد دارند و انسان به همان اندازه‌ای که از ولایت خدا دور می‌شود، تحت ولایت طاغوت قرار می‌گیرد. یعنی پر شدن ظرف و حقیقت انسان از ولایت طاغوت جایی برای ولایت الله باقی نمی‌گذارد و مملو ...
-
تحلیل روایت تقویر سر امام حسین (ع) براساس منابع روایی تاریخی
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2024-09-22)تقویر سر امام‌حسین (ع) به عنوان یکی از روایات عاشورایی جسارت به اهل بیت (ع) را مضاعف جلوه داده است. این روایت که در منابع قرن ششم و هفتم یعنی مقتل‌الحسین (ع) خوارزمی و تذکرة الخواص سبط‌بن‌جوزی به عنوان منابعی روایی ـ ...
-
تحلیل روایات اریکه با رویکرد جریان شناسی
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2024-09-22)روایات أریکه گزارشی آینده‌نگرانه و پیش‌گویانه از دغدغه‌های نبی مکرم اسلام (ص) در خصوص نحوه تعامل آیندگان با احادیث است. بنابر آنچه در این روایات آمده پیامبر (ص)، امت خویش را از ظهور جریانی برحذر می‌دارد که در آینده روایات ...
-
تبیین روایت «التقیه من دین الله»، با روش نقض اصول همکاری گرایس
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2024-09-22)یکی از روایات تقیه که با اسناد و متون مختلف در جوامع حدیثی شیعه نقل شده، روایتی است که امام صادق (ع) در آن، برای اثبات مشروعیت تقیه، به بخشی از داستان حضرت یوسف (ع) استناد می‌کند. فهم کیفیت دلالت این روایت، بر جواز و مشروعیت ...
-
اعتبارسنجی و تحلیل گزاره‌ی «لَا خَیْرَ فِی السَّرَفِ وَ لَا سَرَفَ فِی الْخَیْر»
(دانشگاه بین المللی امام خمینی, 2024-09-22)یکی از گزاره‌هایی که در تشخیص اسراف ایفای نقش می‌کند، گزاره مشهور «لَا خَیْرَ فِی السَّرَفِ وَ لَا سَرَفَ فِی الْخَیْر» است. بخش نخست آن مورد اتفاق تمام فقهاست، لذا نسبت به آن‌جای بحث وجود ندارد؛ محل گفتگو در این نوشتار، ...
