مطالعات تطبیقی قرآن پژوهی
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
گونه‌شناسی بهره‌گیری از عهدین در تفاسیر المیزان، الاثری الجامع و الفرقان با تأکید بر سوره بقره
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)تفسیر آیات تاریخی به‌خصوص آیات مربوط به مسیحیت و یهودیت و کتب مقدس آنان، در مواردی نیازمند مراجعه به عهدین است و یا دست‌کم مراجعه به آن‌ها به فهم دقیق‌تر کمک می‌کند. پرسش آن است که آیا رجوع به عهدین برای تفسیر قرآن کریم ...
-
تفسیر تطبیقی روایی سوره عصر از دیدگاه مفسران فریقین
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)سوره عصر یکی از سوره‌های مکی قرآن کریم است که در جزء سی‌ام قرار دارد و به‌طور مختصر و مفید به راه‌های دستیابی انسان به سعادت و رستگاری اشاره می‌کند. اهل سنت و شیعه با استفاده از منابع و روایات مختلف، تفاسیر متفاوتی از این ...
-
بررسی تطبیقی روش تفسیری المیزان و الفرقان در برخی از آیات مربوط به زنان
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)یکی از پرسابقه‌ترین روش‌های تفسیر قرآن کریم، روش تفسیری قرآن‌به‌قرآن است. هرچند که سابقه این روش به زمان پیامبر بازمی‌گردد؛ اما مفسران معاصری همچون علامه طباطبایی و شاگرد ایشان آیت‌الله صادقی تهرانی این روش را در تفاسیرشان ...
-
نقد دیدگاه مفسران فریقین درباره نوع طلاق پس از ایلاء (بائن یا رجعی) در آیات 226 و 227 سوره بقره
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)ایلاء در عرب جاهلی، دست‌آویزی برای آزار زنان بود که مرد سوگند یاد می‌کرد بیشتر از چهار ماه یا تا ابد با همسر خود همبستر نشود؛ بدین‌گونه زن در سرگردانی شوهردار بودن یا بی‌شوهری می‌ماند. خداوند برای دفاع از حقوق زن، در آیات ...
-
تحلیل انتقادی دیدگاه اصلاحی جیمز بلمی درباره واژه «جِبْتِ» با رویکرد تفاسیر فریقین
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)جیمز بلَمی از مستشرقان قرآن‌پژوه با شیوه نقد متن، به تغییر و اصلاح واژگانی از قرآن اقدام نموده است. وی در مقاله «نقد متنی قرآن» در دائره‌المعارف قرآن لیدن با پیش‌فرض وقوع خطای نوشتاری در متن قرآن، مدعی است که واژه‌هایی در ...
-
واکاوی علل انتخاب و چینش صفات الهی در سوره مبارکه ناس بر اساس تفاسیر فریقین
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)حکمت الهی، هرگونه استخدام واژه‌ها در کلام الهی را معنادار می‌نماید و بر این اساس، تحلیل علل برگزیدن و ترتیب کلمات در آیات قرآن کریم، می‌تواند داده‌های رهگشایی را برای هدایت بشر، به دست بدهد. بدین رو، پژوهش حاضر با روش ...
-
مطالعه تطبیقی «مراحل آفرینش انسان» در تفاسیر علمی مطالعه موردی: تفاسیر نمونه و الجواهر
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)در آیاتی از قرآن کریم به مراحل آفرینش انسان اشاره‌شده که در بیشتر موارد با نظریات علم تجربی و زیست‌شناسی موافق است و خود می‌تواند نشانه اعجاز علمی قرآن باشد. یکی از رویکردهای مفسران معاصر نیز در تفسیر آیات خلقت انسان، تفسیر ...
-
بررسی تطبیقی دیدگاه مصباح یزدی و رشید رضا درباره چگونگی آفرینش نخستین انسان از منظر قرآن
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)مقاله حاضر به مقایسه دیدگاه مصباح یزدی از برجسته‌ترین اسلام شناسان معاصر و رشید رضا از مفسران عقل‌گرا، درباره چگونگی پیدایش نخستین انسان از منظر قرآن می‌پردازد. این مطالعه تطبیقی می‌تواند ما را در دستیابی به دیدگاه قرآن ...
-
بررسی تطبیقی آراء مفسران آیت‌الله جوادی آملی و سید قطب در خصوص نظریه سیاست توحیدی
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)اسلام برنامه جامع و فراگیر زندگی است که در پرتو قوانین محکم، ثابت و پیوسته، در عرصه‌های گونان حیات بشری گسترده است. امروزه عرصه سیاست با وجود مداخله سیاست‌های استعماری در جوامع اسلامی، بیش از پیش نیازمند تبیین و تدقیق است. ...
-
بررسی تطبیقی ابداعی‌بودن آفرینش جهان و انسان از نظر قرآن و فیلسوفان
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)این مقاله در صدد بیان دیدگاه قرآن و فلاسفه در موضوع ابداعی‌بودن آفرینش جهان و انسان است و با شیوه مطالعه اسنادی و روش پردازش توصیفی-تحلیلی-تفسیری به بررسی تطبیقی دیدگاه قرآن و فیلسوفان در این باره می‌پردازد. یافته‌های تحقیق ...
-
شبهه پژوهی تقیه از منظر مفسران فریقین (مطالعه موردی آیات 28 آل‌عمران، 106 نحل و 28 غافر)
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)تقیه به‌عنوان یک آموزه اساسی در ساحت اجتماعی - سیاسی اسلام، همواره موردتوجه تحلیل‌گران و مفسران بوده است. درحالی‌که تقریباً تمام مسلمانان بر اصل مشروعیت این مفهوم توافق دارند، برخی از مفسران اهل سنت شبهاتی را نسبت به آن ...
-
ارزیابی تطبیقی گونه‌های روایی منقول از ابن‌عباس در باب فضائل اهل‌بیت(ع) (با تأکید بر تفاسیر روایی فریقین)
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)از مهم‌ترین موارد مشهود در روایات تفسیری ابن‌عباس -به‌عنوان یکی از مفسران مشهور صدر اسلام- ذکر فضائل اهل‌بیت (ع) به‌ویژه حضرت علی (ع) است. پژوهش حاضر که با رویکرد تطبیقی و روش توصیفی-تحلیلی و کتابخانه‌ای انجام‌گرفته با ...
-
بررسی تطبیقی داستان موسی و خضر در تفسیر تسنیم و نمونه با روش تحلیل مضمون
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)داستان‌های قرآنی فقط جنبه روایت‌گری و تاریخی ندارند بلکه شامل طیف وسیعی از آموزه‌های اخلاقی، عرفانی، اجتماعی، علمی و ... هستند. در این میان داستان موسی و خضر به دلیل ویژگی‌های خاص آن، مورد توجه مفسران قرار گرفته است. در ...
-
معناشناسی واژۀ «أب» در آیۀ 74 سورۀ انعام با رویکرد تطبیق میان تفاسیر المیزان و من وحی القرآن
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2025-02-19)آیه 74 سورۀ انعام یکی از آیاتی است که با تعبیر «آب» نسبت «آزر» با حضرت ابراهیم را بیان نموده است. این نسبت اگر به معنای پدر حقیقی باشد با توجه به مشرک بودن «آزر» با مبانی کلامی شیعه و همچنین دیدگاه برخی از اهل سنت ناسازگار ...
-
بررسی انتساب صفات تعدّی و ظلم به خداوند از منظر مفسّران با تکیه‌بر دیدگاه طبرسی و فخر رازی
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2024-08-22)برخی از اوصافی که در قرآن کریم به خداوند نسبت داده‌شده است، زمینه انتساب ظلم و تعدّی به ساحت قدسی پروردگار را فراهم می‌کند که از آن جمله می‌توان به اِستهزاء الهی، مکر، کید، اِضلال و اِمداد در طغیان اشاره کرد. این نوع صفات ...
-
مطالعه تطبیقی رویکرد مقاصدی در آراء تفسیری امام خمینی(ره) و علامه طباطبایی
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2024-08-22)تفسیر مقاصدی یا تفسیر با رویکرد مقصدشناسانه، رویکردی نوین در عرصه مطالعات تفسیری است که به موازات دغدغه‌مندی برای پاسخگویی به نیازهای روز، بر توجه به قصد مؤلف به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان فهم نص دینی نیز تأکید دارد. ضرورت ...
-
بررسی تطبیقی آرای علامه محمدحسین طباطبایی و دکتر محمود البستانی در تفسیر ساختاری سوره غافر از سوَر حوامیم
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2024-08-22)تفسیر ساختاری قرآن، روش و شیوه فهم متن آسمانی ازجمله حوزه‌های نوین و جذاب در عرصه مطالعات دانشگاهی معاصر بوده و در چند دهۀ اخیر فراوانی چشمگیری داشته و مفسران و محققان بسیاری در این حوزه پا به عرصه نهاده‌اند. این روش در ...
-
واکاوی تفسیری آیه 16 نساء با رویکرد انتقادی متمرکز بر سیاق
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2024-08-22)ازجمله مقوله‌های مهم در ساحت تفسیر قرآن، مداقه در نظرات تفسیری و واکاوی دلایل مفسران در اقناع‌سازی پرسش‌های مطرح پیرامون آیات است. آیه 16 سوره نساء ازجمله آیاتی است که نظرات مختلف تفسیری و پرسش‌های فراوانی راجع به نسخ یا ...
-
بررسی مبانی قرآنی شخصیت انسان با رویکرد تطبیقی اندیشه‌های تفسیری مقام معظم رهبری و آیت‌الله جوادی آملی
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2024-08-22)از مهم ترین مباحث انسان شناسی موضوع شخصیت است که تاکنون پژوهش های اندکی به بررسی آن از منظر قرآن کریم پرداخته‌اند . علاوه بر آن ، هر یک از نظریه پردازان با توجه به درک خود تعریف متفاوتی از شخصیت ارائه داده‌اند و همین مسئله ...
-
چالش (نا) برابری جنسیتی در گفتمان فکری مدرن؛ بررسی خوانش‌های عصری از «لِلرِّجالِ عَلَیهِنَّ دَرَجَةٌ» با رویکرد تفسیر تطبیقی
(دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران, 2024-08-22)یکی از بحث‌برانگیزترین گزاره‌های قرآنی که در انتقال به دورة مدرن، نوعی از نابرابری جنسیتی میان مردان و زنان را به اذهان متبادر ساخته، گزاره (بقره/228) است. عالمان تفسیر در سده‌های متقدم و ...
