در این مقاله، مسأله استقلال یا عدم استقلال دختر بالغ باکره در ازدواج بررسی شده است. پس از نقل نظریات هشتگانه در مسأله و مقتضای اصول و قواعد بیان شده، آنگاه طوائف سه‌گانه روایات در موضوع بحث مطرح و به دقت درباره دلالت آنها ...

اصطلاح اسلام و کفر در عرصه‎های گوناگون فرهنگ اسلامی از کلام تا تفسیر و اخلاق و عرفان و فقه، بسیار مهم و پرکاربرد است. این اصطلاح هم در معنا و هم معیار در این عرصه‎ها تفاوت جدّی دارد. اسلام و کفر در اصطلاح فقه با پذیرش توحید ...

فقه شیعه در تاریخ خود دوره‌های مختلفی را پشت سر نهاده است؛ از دوره «تقنین» و «تبیین و تفسیر» در عصر حضور تا دوره «تدوین منابع حدیثی» و «تفقه و اجتهاد» و فراز و فرود هر کدام تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران. اما تأسیس نظام ...

از زمان مشروطه تاکنون، دغدغۀ نخست عالمان دینی در موضوع قانون‌گذاری، انطباق/مخالف ‌نبودن قوانین با موازین شرع است. در مشروطیت، به اصرار شیخ فضل‌الله نوری اصل دوم متمم -که براساس آن هیئتی از مجتهدان طراز اول، باید بر روال ...

در این مقاله، دو نظریة معروف فقهی مبنی بر اینکه «انکار ضروری دین، موجب کفر و ارتداد است» و «انکار ضروری در صورتی که به تکذیب پیامبر منتهی شود، موجب کفر و ارتداد است»، مورد تجزیه و تحلیل فقهی قرار گرفته و با بررسی ...

«ماهیت‎شناسی احکام» یکی از ضرورت‎هایی است که در مباحث فقهی، کمتر مورد توجه قرار گرفته و مغفول مانده است. آنچه در بین فقها مرسوم است این است که فقیه براساس ادله، استنباطِ حکم می‎کند و می‎گوید یک عمل، واجب یا حرام یا مکروه ...

عنوان بحث پیش رو، بررسی ادله قرآنی در مسئلۀ حجاب است؛ با این نگاه که قرآن کریم به‌عنوان یکی از منابع و مآخذ مهم معارف و فقه اسلامی، چه دلالتی بر مسئلۀ حجاب دارد؟ در قرآن کریم، آیات متعددی دربارۀ ستر و حفظ حجاب در عرصه‌های ...

امر به معروف و نهی از منکر دو اصل بنیادی از اصول اجتماعی اسلام است و در علوم اجتماعی نیز با عناوینی چون «کنترل اجتماعی»، «نظارت اجتماعی»، «نظارت همگان» و «ضمانت اجرای قانون» مورد توجه و تأکید قرار گرفته‌اند. اما با این ...

کارشناسی در نظام آیین دادرسی اسلام به‌عنوان یکی از ادله اثبات دعوی تحت عناوین نظر اهل خبره و اهل‌المعرفه مطرح بوده و از جنبه‌های فقهی و حقوقی بحث و بررسی شده است. در فقه موضوعاتی از جمله تقویم و ترجمه و تقسیم و طبابت، تخصصی ...

یکی از مهم‎ترین دوره‎های تاریخ فقه شیعه، دورة پایان «فقه روایی» و آغاز «فقه تفریعی» است که تأثیر زیادی بر کلیت فقه شیعه به جا گذاشت. با شروع تفریعات جدید، فروع تازه‎ای به ابواب فقهی اضافه شدند که اصول جدیدی نیز با خود به ...

در برخی از نظامهای حقوقی جهان، استیفای حق بر عهده شهروندان جامعه قرار می-گیرد، بدون آنکه استیذان از حاکم، شرط احقاق حق در آن مورد خاص محسوب شود. «مقابله به مثل» که در لسان فقهی به «تقاص» یا «مقاصّه» شهرت دارد، یکی از این ...

هر حکومتی، براساس قانون استوار است و قانون در حکومت اسلامی، مبتنی بر موازین شرع است. ضرورت مغایر نبودن مصوبات مجلس قانون‌گذاری با موازین شرعی، از زمان مشروطه تاکنون در قانون اساسی مطرح بوده و اصول مختلفی از قانون اساسی ...

از جمله مسائل مطرح پیرامون رویکرد فقهای متقدم که منجر به بروز پاره‎ای مشکلات و ابهامات در احکام فقهی شده است، مطرح‎شدن مسائل و فروع مربوط به یک مبحث به طور همزمان در دو موضع و باب مختلف فقهی است. یکی از کامل‎ترین نمونه‎های ...

زندگی انسان پیوسته در معرض خطر قرار دارد؛ گاه اقدامات دیگران، خطری را متوجه جان ما می‎کند و گاه اقدامات خودمان، چنین پیآمدی برای‎مان دارد. در صورت دوم، وظیفة حفظ نفس، ما را از چنین رفتارهایی بازمی‎دارد، ولی آیا در مواردی ...

«تصدّی منصب در دولت جائر» در کتب روایی و فقهی با عنوان «قبول ولایت از طرف جائر» مطرح شده است. «حرمت همکاری» و «حرمت قبول منصب در دستگاه غاصب و ظالم» فی الجمله مقبول فقیهان امامیه است. آنچه مورد اختلاف است، «قبح ذاتی»، ...

فقه فتوایی مثل فقه استدلالی، تطوراتی داشته است. تطور از جهت بسط فروع، از جهت تبویب فقه، از جهت زبان بیان فقه، از جهت کاربرد اصطلاحات جدید و از جهت رساله‎نویسی، نمونه‎هایی از تطورات فقه فتوایی است. بر این اساس، تحوّل در ...

«ضمان» در برابر زیانی که دولت یا کارکنان آن به شهروندان می‌رسانند از مسائل مهم و پردامنه‌ای است که در فقه به صورت خاص چندان مورد توجه قرار نگرفته است. آنچه بر اهمیت این موضوع افزوده از یک سو گسترش قلمرو خدمات و در نتیجه، ...

خروج (بغی) بر امام یا دولت اسلامی در کلام و فقه، آثاری دارد. اینکه خروج، موجب کفر می‎شود یا فسق؟ از جمله این آثار است. در میان علمای امامیه در حکم خروج بر امام معصوم دو نظریه وجود دارد، اما از حکم خروج بر دولت اسلامی در ...

در این مقاله، ابتدا به اهمیت ازدواج و تشکیل خانواده و متقابلاً ناگوار بودن طلاق در فرهنگ اسلامی پرداخته و از نفقه به عنوان حق زن و تکلیف مرد در زندگی از دیدگاه فقهی و حقوقی سخن گفته شده است. همچنین با اشاره به قوانین و ...

میپردازد و برخی پرسشهاا و ااالش هاا ی » روانشناسی « و » فقه « این مقاله به رابطه گوناگون را در این عرصه، مطرح میکند. هدف از این جسااار ، گشاودن بااگ گگا او و تعامل بیشار دو عرصه معرفای روانشناسی و فقاه اسا . روپ ...