ارزیابی برخی خواص مکانیکی دو واریته خرمالو در مراحل مختلف رسیدگی به‌منظور بهینه-سازی سامانه‌های پس از برداشت

Abstract

<strong>زمینه مطالعاتی:</strong> تعیین خواص انواع محصولات کشاورزی برای استفاده در طراحی و بهینه­سازی ماشین‌ها و سامانه­های پس از برداشت در راستای کاهش ضایعات و افزایش ماندگاری، کیفیت و توان رقابت با محصولات خارجی، امری ضروری است. امروزه به دلیل نیاز روز افزون کشور و به­منظور حفظ سلامت جامعه استفاده از میوه تازه و با کیفیت مناسب ضروری به­نظر می‏رسد. از طرفی سالانه درصد بالایی از محصولات میوه­ای به­دلیل وجود آسیب‏های مکانیکی تلف می­شوند و یا کیفیت آن­ها کاهش می‏یابد. <strong>هدف:</strong>در این مطالعه برخی خواص مکانیکی مشارکت­کننده در آسیب مکانیکی شامل انرژی نفوذ، نیروی نفوذ و ضریب برجهندگی میوه خرمالو تعیین شدند. <strong>روش کار:</strong> در این پژوهش آزمایش­هایی جهت تعیین این خواص مکانیکی دو رقم میوه خرمالو به نام‌های <em>D. Kaki</em>و <em>D. Virginiana</em> در سه زمان برداشت (نارس، نیمه رسیده و رسیده) و سه سرعت بارگذاری 50، 100 و 200 میلی‏متر بر دقیقه با استفاده از دستگاه آزمون بافت انجام شد و برای به­دست آوردن ضریب برجهندگی که می­تواند معیاری برای تعیین میزان کوفتگی خرمالو‏باشد، از روش صوتی ابداعی استفاده شد. بدین منظور میوه­های خرمالو از سه ارتفاع 10، 20 و 30 سانتی متری بر روی صفحه صلب دستگاه به­صورت آزاد رها شدند. <strong>نتایج</strong>: میانگین نیروی مورد نیاز برای نفوذ کردن به رقم <em>D.virginiana</em>بیشتر از رقم <em>D.Kaki</em>بود و با افزایش سرعت بارگذاری میانگین نیروی مورد نیاز برای نفوذ به هر دو رقم خرمالو افزایش یافت. با افزایش رسیدگی محصول میانگین انرژی نفوذ کاهش و با افزایش سرعت بارگذاری میانگین نیروی نفوذی افزایش یافت. تفاوت مقادیر میانگین ضریب برجهندگی میوه­های خرمالو که از سه ارتفاع متفاوت رها شده بودند، در هر سه زمان برداشت و برای هر دو رقم در سطح احتمال یک درصد معنی‏دار بود. از آن­جایی که ضریب برجهندگی معیاری از کوفتگی می­باشد بنابراین ضریب برجهندگی کوچک­تر بیانگر انرژی جذب شده بیشتر توسط میوه و احتمال صدمه کوفتگی بیشتر است. زمانی­که خرمالو به­صورت نارس و یا حداقل نیمه رسیده (بلوغ تجاری) روانه بازار شود، صدمات مکانیکی به­طور قابل توجهی کاهش می‏یابد.