ساخت آزمون معتبر و پایای تفکرهندسی براساس سه سطح اول نظریه ون‌هیلی

Abstract

هندسه یکی از مهم‌ترین شاخه‌های ریاضی است که با استدلال و تفکر دانش‌آموزان در ارتباط می‌باشد. براساس نظریه ون‌هیلی یک دانش‌آموز برای دستیابی به استدلال موفق در هندسه بایستی پنج سطح متوالی و سلسله مراتبی مجزای تفکرهندسی را طی کند. تفکرهندسی شامل حل مسئله و دست‌کاری تصاویر فضایی است. هدف تحقیق حاضر ساخت آزمونی پایا و معتبر جهت اندازه‌گیری سطح تفکرهندسی دانش‌آموزان براساس نظریه ون‌هیلی است. روش پژوهش پیمایشی بوده و ابزار این پژوهش با توجه به مطالعه ادبیات پیشین و تحقیقات انجام شده، تهیه گردید. این ابزار، آزمونی مشتمل بر 21 سؤال براساس نظریه ون‌هیلی است که سطح تفکر هندسی دانش‌آموزان را مشخص می‌کند. مفاهیم هندسی دخیل در ساخت این آزمون شامل زاویه، مثلث، مربع، مستطیل، لوزی، متوازی‌الاضلاع، ذوزنقه و دایره هستند. جامعه آماری شامل دانش‌آموزان پایه‌های چهارم و پنجم مقطع ابتدایی و دانش‌آموزان سه پایه مقطع راهنمائی شهر تهران است. با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای 507 نفر از دانش‌آموزان شامل 162 نفر پایه چهارم، 174 نفر پایه پنجم، 85 نفر پایه ششم، 47 نفر پایه هفتم و 39 نفر پایه هشتم در شهر تهران انتخاب و آزمون روی آن‌ها اجرا شد. روش‌های به‌کار رفته شامل اعتبار محتوایی و سازه (تحلیل عاملی)، تحلیل گویه‌ها شامل ضریب دشواری، ضریب تمیز و مقدار آلفای کرونباخ برای هماهنگی درونی سؤالات است. پنج عامل به کمک تحلیل عاملی شناسایی شد که عبارتند از: ویژگی اشکال از بُعد زاویه؛ چرخش؛ ویژگی اشکال از بُعد زاویه‌ قائمه؛ ویژگی اشکال و زوایا؛ و ارتباط اشکال با یکدیگر.