طراحی الگوی سیستم نرم‌افزاری اعتباریابی کتاب‌های دانشگاهی مبتنی بر متن‌کاوی

Abstract

هدف از پژوهش حاضر طراحی و اعتباریابی مقیاس سنجش کتاب‌های درسی دانشگاهی با استفاده از متن‌کاوی متون تخصصی و سازمان‌دهی الگوریتم نرم‌افزاری بوده است. با استفاده از کارکردهای هم‌رخدادی واژگان (وابستگی) و خوشه‌بندی متن، سیاهه‌وارسی برای ارزیابی کتاب‌های درسی دانشگاهی تهیه شده است. روش تحلیل هم‌رخدادی واژگان و به دنبال آن خوشه‌بندی این امکان را فراهم می‌آورد که ساختار روابط موضوعی در یک حوزه را درک نمود، و مصورسازی آن به درک شمای کلی این حوزه کمک می‌کند. پژوهش حاضر از نظر نوع، کاربردی است و به روش تحلیل محتوا اجرا شده است. روش گردآوری داده‌ها، روش اسنادی (کتابخانه‌ای) و ابزار آن، سیاهه‌وارسی بوده است. سطح پردازش در این پژوهش تحلیلی است و به‌صورت خاص از روش تحلیل محتوای واژگان (هم‌رخدادی واژگان) و خوشه‌بندی سلسله‌مراتبی استفاده شده است. نمونه در این پژوهش برابر با جامعۀ آماری و شامل مقالات پژوهشی منتشر شده به زبان‎ انگلیسی موجود در پایگاه‎های اسکوپوس، ابسکو و ساینس‌دایرکت در حوزۀ موضوعی نگارش کتاب‌های دانشگاهی است که در مجموع 10000 مقالۀ انگلیسی بررسی شد و شبکۀ هم‌رخدادی واژگان با استفاده از نرم‌افزارهای وی‌او‌اس‌ویور، اس‌پی‌اس‌اس و پاژک ترسیم‌شده است. برای طراحی الگوی سیستم نرم‌افزاری اعتباریابی کتاب‌های دانشگاهی مبتنی بر متن‌کاوی با استفاده از هم‌رخدادی واژگان و تحلیل متون، 4 شاخص تعیین شد که عبارت‌اند از: گفتمان علمی، ارزیابی نگارش، نوشتار دانشگاهی، اصول نوشتار دانشگاهی؛ و با استفاده از هم‌رخدادی واژگان و خوشه‌بندی متن، 14 مؤلفۀ سواد علمی، عبارات نوشتاری در گفتمان، دستورالعمل عبارات نوشتاری در گفتمان علمی، اجزای دستورالعمل عبارات نوشتاری در گفتمان علمی، ابزارهای ارزیابی نوشتار دانشگاهی، یادگیری مهارت نوشتار، ارزیابی مهارت نوشتاری، بازبینی و بازنگری، مهارت نوشتار دانشگاهی، مشخصات جمعیت‌شناختی نوشتار آکادمیک، مشخصات فیزیکی ارزیابی نگارش، اصول نوشتار دانشگاهی، ارزیابی اصول نوشتار دانشگاهی، نتیجۀ ارزیابی اصول نوشتار دانشگاهی و تأثیر ارزیابی اصول نوشتار دانشگاهی شناسایی شدند. با استفاده از ترسیم نقشۀ علمی می‌توان روابط بین مفاهیم در متون را کشف نمود و مبانی جدیدی را استخراج کرد که در این پژوهش با استفاده از ترسیم نقشۀ علمی مقالات حوزۀ نوشتار دانشگاهی، شاخص‌ها و مؤلفه‌های ارزیابی متون درسی تعیین شدند.