مرور منطق‌پژوهی بر اساس تاریخ انتشار
در حال نمایش موارد 1 - 20 از 159
-
«هر تناقضی محال است» به چه معناست؟
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2010-03-21)اصل عدم تناقض، قاطعانه ادعا می‌کند که هر تناقضی محال است. در این نوشته، با تحلیل مفاهیمی چون «تناقض» و «عدم تناقض» و ارتباط این مفاهیم با عامل معرفتی (انسان)، نشان خواهیم داد که ادعای مذکور، حداکثر می‌تواند به این معنی ...
-
بن‌بست حمل سلبی
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2010-03-21)ارسطو در ارگانون، حمل را عین ایجاب دانسته است. ما حمل غیر ایجابی نداریم. سلب در ارگانون، سلب حمل است. هنگامی که مفهومی از شیئی سلب می‌شود، ما با یک حمل مواجه نیستیم. این مقاله در پی اثبات این نکته است که این عقیدة ارسطو ...
-
منطق‌های مبتنی بر عکس نقیض و نقض محمول
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2010-03-21)برای منطق دو نظام قدیم و جدید می‌شناسیم که از نظر برخی، در تضاد با یکدیگر قرار دارند. در این مقاله، می‌خواهیم ببینیم که آیا منطق قدیم در برابر منطق جدید، واقعاً یک منطق است و قواعد یکسانی را معرفی می‌کند یا خیر؟ در تعداد ...
-
منطق گزاره‌های داستانی
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2010-03-21)التزامات هستی‌شناختی منطق استاندارد، مشکلاتی در تحلیل گزاره‌های داستانی که حاوی هویّات خیالی و فاقد مدلول هستند، ایجاد می‌کند. با این حال وضعیت منطقی این گزاره‌ها به عنوان بخشی از زبان طبیعی، حائز اهمیت است و نمی‌توان از ...
-
تحلیل سور شرطی لزومی مبتنی بر منطق جدید
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2010-03-21)نوشتار حاضر تلاشی برای تحلیل سور شرطی لزومی است. رویکرد‌های متفاوتی در تحلیل سور شرطی وجود دارد. بعضی آن را شبه سور می‌دانند و بعضی آن را مبتنی بر منطق زمان و یا منطق موجهات تحلیل نموده‌اند. در این مقاله پس از بررسی و نقد ...
-
ذوحدین هگلی بررسی نسبت «پدیدارشناسی» و «منطق»
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2010-09-23)مقالة حاضر به نسبت میان دو کتاب «پدیدارشناسی روح» و «علم منطق» هگل می‌پردازد و اینکه آیا «پدیدارشناسی روح» هگل، پرده از ماهیت «علم منطق» او بر می‌دارد، یا این کتاب «علم منطق» است که منظری برای قرائت درست «پدیدار شناسی ...
-
ارزیابی ترجمة عربی «قیاس ارسطو» (دفتر اول)
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2010-09-23)ارغنون ارسطو در حدود یازده قرن پس از پیدایش، به زبان عربی ترجمه شد و دانشمندانی چون فارابی و ابن‌سینا پس از آشنایی با همین ترجمه‌ها، دست به خلق آثار منطقی در جهان اسلام زدند. و همین آثار سبب پیدایش و بالندگی منطق در میان ...
-
صوری‌سازی قواعد قیاس حملی ارسطویی (همراه با نقد و بررسی قواعد قیاس حملی، در برخی از آثار آموزشی منطق)
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2010-09-23)قواعد قیاس حملی، که معمولاً تحت عنوان “the Rules of the Categorical Syllogism" در منابع آموزشی منطق به زبان انگلیسی مطرح می‌شود، روش مفیدی است که جهت تشخیص اعتبار قیاس‌های حملی، به منطق‌آموزان، در کتاب‌های عمومی آموزش منطق، ...
-
قضیة ناتمامیت گودل و فلسفة ذهن
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2010-09-23)یکی از کاربردهای اساسی قضایای ناتمامیت گودل در فلسفه، نقش آن‌ها در استدلال‌هایی است که بین ذهن انسان از یک طرف و یک الگوریتم (ماشین) یا نظام صوری متناهی از طرف دیگر مقایسه به عمل می‌آورند. دو استدلال متمایز در این زمینه ...
-
اصلاحات برنتانو بر منطق قیاسی
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2010-09-23)فرانتس برنتانو Franz Brentano (1838-1917))) یکی از فیلسوفان نیمة دوم قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است. جایگاه ویژة وی را می‌شود از دو جنبه نشان داد. یکی آن پیوند یا پلی است که می‌توان به واسطة او بین فلسفة تحلیلی و قاره‌ای ...
-
رویکردهایی نو به قانون عدم تناقض
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2010-09-23)این مقاله به بررسی مفهوم تناقض، قانون عدم تناقض و تناقض‌باوری در منطق غیرکلاسیک می‌پردازد. بررسی تفاوت‌های موجود در تعریف تناقض و تبعات آن در باب پذیرش یا رد قانون عدم تناقض، هدف اصلی این نوشته است. در این مقاله سعی شده ...
-
تعریف‌های ارسطوییِ فرفوریوس از جنس و نوع: مقایسۀ برداشت ابن سینا و بارنز
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2011-03-21)فرفوریوس در ایساگوگه تعریف‌هایی دوری از جنس و نوع به‌دست می‌دهد و در توجیه کار خود، به پیروی از ارسطو، بر متضایف‌بودن این دو مفهوم و ضرورت دوری‌بودن تعریف متضایفان تکیه می‌کند. ابن سینا، اما، سخن ارسطو را به‌گونۀ دیگری ...
-
تحلیل عموم‌های سه‌گانة اصول فقه در منطق جدید
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2011-03-21)عموم مجموعی و عموم استغراقی و عموم بدلی سه نوع از انواع عموم‌اند که اصولیان در مبحث عام و خاص و مبحث مطلق و مقید به آن می‌پردازند و برای آن، چه در فقه و چه در اصول، کاربردهای فراوانی یافته‌اند و مثال‌های گوناگونی ذکر ...
-
باز‌تأملی انتقادی در بهره‌گیری از سور مرتبة دوم در تحلیل شرطی لزومی
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2011-03-21)نوشتار حاضر تلاشی برای تحلیل سور شرطی لزومی سینوی برپایۀ منطق مرتبۀ دوم است. محققان معاصر صورت‌بندی‌های متفاوتی از شرطی سینوی به زبان منطق جدید عرضه کرده‌اند. از تفاوت‌های اصلی این صورت‌بندی‌ها چگونگی تحلیل سور شرطی بوده ...
-
تحلیل پارادوکس دروغگو در چهارچوب نظریۀ ساختاری گزاره‌ها
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2011-03-21)پارادوکس دروغگو جمله‌ای است که دربارۀ خود می‌گوید که کاذب است. در این مقاله نخست دو راه حل سنتی و معروف این پارادوکس نقد و رد می‌شود و سپس به کمک دو پیش‌فرض مهم راه حل جدیدی برای پارادوکس عرضه می‌کنیم. نخست اینکه گزاره‌ها ...
-
متصلۀ لزومیه و انواع آن در منطق سینوی همراه با تحلیل و نقد برخی دیدگاه‌ها
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2011-09-23)متصلۀ لزومی که از ارکان منطق سینوی است در منطق شفاء به لزومی بدیهی و غیربدیهی و نیز به لزومی به‌حسب الزام و لزومی به‌حسب واقع و نفس‌الامر تقسیم شده است. فهم ماهیت متصلۀ لزومی و احکام آن و نیز رابطۀ آن با انواع استلزام در ...
-
بررسی و نقد چند تعریف از مفهوم فراساختنی‌بودگی
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2011-09-23)در این مقاله سعی می‌کنیم تا چهار شیوة تعریف مفهوم فراساختنی‌بودگی (conceivability) را بررسی، تحلیل، و نقد کنیم. در این بررسی نسبتاً تاریخی، جایگاه خاصی را برای دکارت، به‌عنوان نمایندة اصلی تعریف‌های شامل فهمیدن، قائل ...
-
«نظریة انبساط» از دیدگاه «جان بوریدان»
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2011-09-23)به‌لحاظ تاریخی می‌توان نشان داد که «نظریة انبساط» از ابتکارات و ابداعات منطق‌دانان قرون وسطای متأخر مانند ویلیام شروود، راجر بیکن، پطرس اسپانیایی، ویلیام اکام، و جان بوریدان بوده است. این نظریه با رویکردی کاربردی در دورة ...
-
تمایز حملین نزد ملاصدرا از منظر تحولات معنایی «حمل
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2011-09-23)واژة «حمل»، با توجه به دو مؤلفة اتحاد و تغایر، در برخورد با مهمانان ناخوانده‌ای همچون گزاره‌های طبیعیه و گزاره‌های مبتنی‌بر حمل اولی ذاتی دستخوش تغییراتی معنایی شده است که بر این اساس می‌توان سه دورة مجزا را از هم بازشناخت: ...
-
ارزیابی ترجمة عربی «قیاس ارسطو»
(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیInstitute for Humanities and Cultural Studies, 2011-09-23)ارغنون ارسطو حدود یازده قرن پس از پیدایش، به عربی ترجمه شد و دانشمندانی مانند فارابی و ابن سینا پس از آشنایی با همین ترجمه‌ها، دست به خلق آثار منطقی در جهان اسلام زدند و همین آثار سبب پیدایش و بالندگی منطق میان ...
