تبیین جایگاه قید در زبان فارسی بر‌اساس دو رهیافت «افزوده‌‌بنیاد» سنتی و «شاخص‌بنیاد» چینکوئه

Abstract

در پژوهش حاضر جایگاه قید در زبان فارسی از منظر دو رهیافت «شاخص­بنیاد» چینکوئه (1999) و «افزوده­­بنیاد» سنتی توصیف و تبیین شده است. در این زمینه با پذیرش تقسیم‏بندی قید به دو نوع قید جمله و قید فعل، ملاحظه شد که قید در این زبان در جایگاه‏های آغاز جمله، بلافاصله پس از فاعل و بلافاصله قبل از فعل حضور دارد. بررسی داده­ها همچنین نشان داد که قیدهای حالت در جایگاه بلافاصله پس از فاعل به­صورت قید فاعل­محور تعبیر می­شوند و تنها هنگامی­که بلافاصله قبل از فعل باشند، خوانش قید حالت دارند. علاوه بر این، داده­ها حاکی از آن بود که وقتی قید زبان فارسی مؤکد می­شود، در ابتدای جمله تظاهر می­یابد، گر­چه به­همراه درنگ در پایان جمله نیز به­کار می­رود. جایگاه­های پایان جمله، قبل و بعد از فعل نیز محل حضور قید مکان تشخیص داده ­شد و همپایگی دو قید در درون جمله در زبان فارسی نیز ملاحظه گردید. نتیجۀ حاصل از تحلیل داده­ها، گویای آن است که علی­رغم تأیید­نشدن ترتیب نسبی مورد تأکید چینکوئه بین فرا­قید و فرو­قید در زبان فارسی، رهیافت «شاخص­بنیاد» وی نسبت به رهیافت «افزوده­­بنیاد» سنتی تبیین بهتری از جایگاه قید در زبان فارسی ارائه می­دهد.