رادیو و کارویژه‎های عصر نو: نقطه‎گذاری فرهنگی، رایانش اجتماعی،‌ باغبانی زبانی

Abstract

این پژوهش به دنبال توان‎سنجی از نظام رسانه‌ای نوین و جست‎وجوی کارکردهای مناسب و متناسبِ آن در طراز یک جامعۀ آرمانی است. در این میان، نقش‎آفرینی مؤثر شبکه‎های رادیویی منوط به تعامل مؤثر و حداکثری با بافت اجتماعی و بازاریابی مفید و مؤثر فرهنگی ـ اجتماعی است. از این ‌رو، در این پژوهش، در سطح کلان، ادبیات و رویکردهای کلاسیک حوزۀ رسانه رصد می‎شود و نقشۀ جامعی از این رسانه‎ها و همنشینی و جانشینی آن‌ها با یکدیگر ارائه‎می‎کنیم که به جایابی رادیو در این گستره می‎انجامد و سپس با تعریف ثقل ارتباطی رسانه‎های دیداری و شنیداری و چندرسانه‌ای‎ها، به تخصیص نقش و هم‌پوشانی شبکه‎های رادیویی در منظومۀ رسانه‎های موجود و نیز پذیرش نقش‌های مکمل این رسانه‌ها نسبت به یکدیگر پرداخته و با فراتحلیل ادبیات حوزۀ رسانه، سه محور اساسی زیر را در کارکرد‌های رسانه‌ای رادیو مطرح می‎کنیم: <br />1. نقطه‎گذاری فرهنگی ناظر به نقش رادیو در هویت‎بخشی فرهنگی (Cultural Punctuation)؛ <br />2. رایانش اجتماعی ناظر به کارگزاری و خدمات عمومی رادیو <br />(Social Computation)؛ <br />3. پایش و پالایش (باغبانی) زبانی ناظر به مرجعیت زبانی رادیو (Language Gardening). <br />استقرار و استمرار (آمایش) این سه رویکردِ رسانه‌ای در عرصۀ اجتماعی یک الزام را با خود دارد و آن‌ هم شکل‎گیری مناسبات یک فرهنگ رسانه‌ای است که اشاعۀ آن، راهگشا و بسترساز تعامل اجتماعی و تأثیر‎گذاری رسانه‎ها و از جمله رادیو در زندگی ما و تعیین‎کنندۀ حدود و ثغور این تأثیرگذاری است. برای رسیدن به چشم‎انداز مناسبی از اثرگذاری شبکه‎های رادیویی بر زندگی اجتماعی، فرهنگ ارتباطات رسانه‌ای به عنوان یک بیانیۀ مأموریت برای دست‎اندرکاران و متولّیان شبکه‎های رادیویی اعم از عمومی، خصوصی، اختصاصی و تخصصی عمل می‎کند. ما این راهبرد فرهنگی را با شش جهت‎گیری اساسی معرفی می‎کنیم. <br />در سطح خرد، می‎باید اهداف عملیاتی و به عبارتی کارویژه‎های رادیویی مشخص شود. سطح خرد بحث، به کمک مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهدۀ میدانی، به نسخۀ رادیویی مباحث فوق پرداخته و دوازده نقش اساسی را برای شبکه‎های رادیویی داخلی مدّنظر قرارمی‎دهد.