مطالعات فقه و أصول
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
ادعای افلاس و آثار فقهی آن؛ مطالعه تطبیقی فقه مذاهب اسلامی
(2025-03-21)با پذیرش ادعای افلاس، مفلس از حقوق و تکالیف مالی و غیرمالی برخوردار میشود که برخی محدودیت و برخی نیز مزیت، هستند؛ افزون بر این، محجور شدن مدیون، احتمال تضییع حقوق مالی غرماء را به کم‌ترین میزان ممکن می‌رساند و این فرصت ...
-
بازپژوهی مفهوم «خفیه» در جرم سرقت در فقه اسلامی و حقوق ایران
(2024-09-22)سرقت یکی از جرایم رایج در جوامع گوناگون است و از دیرباز و در نظام‌های گوناگون حقوقی، برای آن مجازات مختلفی پیش‌بینی شده است. یکی از قیودی که در آثار مختلف فقهی و حقوقی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های ماهیت سرقت و یا شرط گونه‌ای ...
-
الزام زوجین به درمان بیماری های موجب فسخ نکاح از دیدگاه فقه مذاهب اسلامی
(2024-09-22)چکیدهامروزه با توسعه و ارتقای دانش پزشکی بسیاری از عیوب مجوز فسخ نکاح مانند جذام، برص، ناهنجاریهای مادرزادی یا موانع آمیزش جنسی قابل درمان است. با امکان معالجه عیوب، مساله اجبار زوجین به درمان از منظر فقه مذاهب اسلامی ...
-
گونه‌شناسی اختلاف روش عراقی و خراسانی در فقه شافعی و دلایل به‌وجود آمدن آن
(2024-09-22)طرق عراقی و خراسانی دو روش فقهی در مذهب شافعیه است. طرق فقهی به اختلاف روش فقها در حکایت و نقل مذهب اطلاق میشود. از سده‌ی چهارم به بعد، بیشتر اختلافات منقول در متون فقهی مذهب شافعی به طریقه عراق به ریاست ابوحامد اسفراینی ...
-
امکان سنجی استناد به قاعده اتلاف در جبران خسارت قراردادی
(2024-09-22)جبران خسارت ناشی از نقض قرارداد، با توجه به گسترش روزافزون روابط قراردادی، اهمیت فزاینده‌ای یافته است. در نظام حقوقی ایران، علاوه بر قواعد عام مسئولیت مدنی، قواعد فقهی نیز در این زمینه مؤثرند. یکی از این قواعد، قاعده اتلاف ...
-
بازپژوهی رابطه «عرف» و «شرع» در توجیه تنبیه و تأدیب اطفال مطالعه موردی بند ت ماده 158 قانون مجازات اسلامی
(2024-09-22)گنجاندن تأدیب اطفال توسط والدین و اولیای قانونی در بند ت ماده 158 قانون مجازات اسلامی که علی‌رغم تفاوت‌های جوهری، در دکترین به‌عنوان عامل موجهه جرم و در بیان اخیر قانون‌گذار به‌عنوان مانع مسئولیت کیفری ذکر شده است، علاوه ...
-
تحلیل انتقادی مادی 351 قانون مجازات اسلامی در انتقال حق قصاص به زوجین؛ مطالعه تطبیقی فقه مذاهب اسلامی
(2024-09-22)یکی از موضوعات مهم، در فقه و حقوق اسلامی که در محاکم قضایی و فقه جزایی، بسیار مورد توجه فقها، حقوق‌دانان و صاحب‌نظران قرار گرفته است، جایگاه زوجین در انتقال حق قصاص و کیفیت سهم آنها از این حق می‌باشد. با توجه به اهمیت ...
-
تسری احکام غصب به «شبه غصب» در نظر فقهای معاصر
(2024-09-22)دو نهاد غصب حقیقی و در حکم غصب یا شبه غصب که درباره انواع دست نهادن بر مال دیگری بدون وجود اذن از طرف مقابل در قانون مدنی ایران و ماده 308 مورد اشاره قرار گرفته است، به شکلی که دومی در حکم اولی است و این به معنای اشتراک ...
-
جرم، مجازات و برهم‌کنش میان فقاهت و سیاست در اسلامِ دورانِ پیشامدرن
(2024-09-22)موضوع این مقاله، تحلیل تعدادی از نظرات و تفاسیر ارائه‌شده در مورد جرم و مجازات در جوامع اسلامیِ پیشامدرن در گستره‌ی جغرافیایی منطقه‌ی نیل در آفریقا تا آمودریا در آسیای مرکزی و نحوه‌ی تعامل متقابل فقها و خلفا در این باره ...
-
تأثیر استعفای وکیل بر اذن موکل
(2024-09-22)وفق ماده 678 قانون مدنی از جمله طرق انحلال وکالت، استعفای وکیل است. در حالی‌که به موجب ماده 681 همان قانون وکیل پس از استعفا تا زمان بقای اذن موکل، می‌تواند نسبت به مورد وکالت اقدام نماید. این مقرره کاملاً برخلاف وصف عقد ...
-
"ابعاد فقهی حقوق مجرمان مبتلا به اختلال استرس پس از حادثه : مطالعه تطبیقی در مذاهب اسلامی"
(2024-09-22)اختلال استرس پس از حادثه (PTSD) یک اختلال روانی پیچیده است که می‌تواند بر توانایی فرد در کنترل رفتارهایش تأثیر بگذارد و پرسش‌های مهمی را در حوزه حقوق کیفری، به ویژه در مورد مسئولیت کیفری این افراد، مطرح سازد. با توجه به ...
-
نظریه «بطلان معاملات فضولی»؛ مطالعه موردی فقه مذاهب اسلامی، حقوق انگلیس و حقوق ایران
(2024-09-22)قانون مدنی ایران معامله فضولی را غیر نافذ تلقی کرده است، با این حال عده‌ای از فقهای امامیه و همچنین برخی از مذاهب اهل سنت، قائل به بطلان معامله فضولی هستند. حکم معامله فضولی در حقوق کشور انگلیس متفاوت از حقوق کشور ایران ...
-
بازپژوهی فقهی دیه شکستن ترقوه با تکیه بر نقد و پیشنهاد اصلاح ماده 656 ق.م.ا
(2024-09-22)حکم شکستگی استخوان ترقوه در فرض درمان همراه با عیب بر اساس ماده 656 ق.م.ا، دیه مقدر است. مطابق با ماده مذکور، هرگاه هردو استخوان ترقوه بشکند و همراه با عیب درمان شود، دیه آن برابر با دیه انسان کامل خواهد بود. و اگر یک ...
-
امکان سنجی تعمیم قاعده «لایبطل» به مصادیق فاقد ضمان و آثار آن؛ مطالعه تطبیقی فقه امامی، فقه شافعی و قانون مجازات اسلامی
(2024-03-20)در راستای کاربرد حداکثری قواعد فقهی در حقوق کیفری، قاعده «لایبطل» در قانون مجازات اسلامی 1392 در قالب مواد متعدد، مورد تعمیم قرار گرفته و در عین حال، در خصوص امکان تعمیم این قاعده به مواردی مانند شهادت زنان در قتل عمد، ...
-
امکان سنجی قابلیت های هوش مصنوعی در تسریع فرایند استنباط احکام شرعی
(2024-03-20)امروزه یکی از مهم‌ترین موضوعات مستحدثه هوش مصنوعی است. هوش مصنوعی شاخه ای از علوم رایانه است که نوعی شبیه سازی هوش انسانی برای کامپیوتر است و هدف اصلی آن تولید ماشین‌های هوشمندی است که توانایی انجام وظایفی که نیازمند به ...
-
اعتبارسنجی قواعد حل تعارض کشورهای اسلامی در احوال شخصیه؛ مطالعه تطبیقی مذاهب اسلامی
(2024-03-20)قواعد حل تعارض کشورهای اسلامی، دعوای مربوط به دسته احوال شخصیه را که یک عنصر بیگانه در آن حضور دارد، به دولت متبوع طرف مربوط دانسته و طبق آنها، اتباع خارجه مقیم در خاک هرکدام از کشورهای اسلامی از حیث مسائل مربوطه به احوال ...
-
تشخیص تمییز در کودکان؛ مطالعه تطبیقی فقه مذاهب اسلامی
(2024-03-20)تمییز مرحله‌ای از رشد انسان است که معمولاً سرآغاز آن از دوره کودکی می‌باشد. بحث از آثار تمییز و افعال صبی ممیز منوط به شناخت حدود تمییز است. این پژوهش براساس روش توصیفی ـ تحلیلی و به‌صورت اسنادی و کتابخانه‌ای درصدد بررسی ...
-
گونه‌شناسی بهره از مؤلفه‌های عرفی در نقد احادیث فقهی
(2024-03-20)شماری از مجموعه گران‌سنگ روایات دربردارنده احکام فقهی، به آسیب‌هایی در حوزه متن دچار شده‌اند که اعتبار آنها را کم‌فروغ یا مخدوش می‌سازد. از این رو در روند استنباط فقهی بایسته است تا سنجه‌هایی برای ارزیابی محتوای احادیث، ...
-
بازپژوهشی حکم ذبیحه پیروان ادیان آسمانی از منظر فقهای مذاهب اسلامی
(2024-03-20)از موضوعات مهم و پرکاربرد در حوزه مباحث فقهی که در طول زمان همواره مورد توجه بوده، مبحث اطعمه و اشربه است که در روال مباحث مرتبط با آن، مسأله ذبح حیوانات از جمله مصادیق آن حوزه بوده که دارای شرایط و ضوابط مخصوص به خود است ...
-
امکان‌سنجی استناد به هنجارهای فرهنگی در تخفیف یا تغییر مجازات‌های مستوجب حد (از دیدگاه فقه امامیه، حقوق کیفری ایران و فقه حنفی)
(2024-03-20)در جوامع کنونی با کنار هم قرارگرفتن فرهنگ‌های متفاوت و برخورد آنها، استناد به هنجارهای فرهنگی به‌عنوان نوعی دفاع در پرونده‌های کیفری اهمیت یافته است. بر این اساس متهمان با توجه به فرهنگ خود، سعی می‌کنند تا از این طریق ...
