نگاهی به منابع الهام شاملو در تصویرپردازی

Abstract

تصویر یا ایماژ از اصلی‌ترین عناصر شعری است و هیچ تجربه‌ای از تجربه‌های انسانی بدون تأثیر و تصرف نیروی خیال ارزش هنری و شعری پیدا نخواهد کرد. از این روست که خیال در تعریفهای قدیم و جدید هماره عنصر اصلی شعر است. خیال شاعرانه هر اندازه نو و بدیع، و شخصی و فردی باشد، به همان میزان ارزش هنری بالایی دارد. فردیت و نوگرایی در تصویرپردازی از اساسی‌ترین ویژگی‌های شعر نوست. در این میان، نیما نظریه‎پردازی است که مباحثی را در این زمینه مطرح کرده است. از سوی دیگر شاملو، که از معتقدان به شیوه سخن‌پردازی نیما بود، با تأثیرپذیری از وی فردیت، نوجویی و عینی‌گرایی را وجهه همت خویش قرار داد. بر این اساس، در نوشتار حاضر بر آن شدیم تا افزون بر بررسی کم‎و‌کیف ایماژهای شعری شاملو، نقش تصاویر را در تأثیرگذاری بر مخاطب و رسایی کلام او بسنجیم. همچنین توجه به جایگاه اسطوره‌ها در تصویرپردازی شاملو، آشنایی با منابع الهام و اهداف او از کاربرد اسطوره‌ها از دیگر موارد مورد توجه در این مقاله است. از سوی دیگر بسامد بالای اشارات به آیین‌های مسیحی و سودجستن از آن در تصویرپردازی، این وجه نیز بحث و بررسی شده است. حاصل اینکه اصلی‌ترین عوامل تأثیرگذاری سخن شاملو، تصاویر شعری وی است. می‌توان گفت بخش قابل توجهی از گیرایی شعر این شاعر نتیجه تصاویر جاندار و امروزین ، فردیت‌گرایی و عینیت‌گرایی او در تصویرپردازی است. شاعر در تصویرسازی، با الهام از زندگی مدرن شهری، ذهنیت خود را هرچه بهتر به مخاطب انتقال داده و هم‌زمان با سودجستن از اسطوره‌ها، که حافظه تاریخی ملت و بخش ارزشمند فرهنگ بشری است، ایده‌ها و ذهنیات خود را به سهولت به مخاطب القا می‌کند.