مطالعات زبانی و بلاغی
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
تحلیل گفتمان انتقادی بازنمایی کارگزاران اجتماعی در رمان کافه پیانو
(دانشگاه سمنان, 2025-05-22)تحلیل گفتمان انتقادی ون‌لیوون که با تکیه بر مؤلفه‌های جامعه‌شناختی- معنایی، الگوهای بازنمایی کارگزاران اجتماعی در متن را آشکار می‌کند، الگوی کارآمدی برای تبیین شبکة پیچیدة بازنمایی کارگزاران اجتماعی در روایت داستانی است. ...
-
شعر در نگاه افلاطون
(دانشگاه سمنان, 2025-05-22)در پژوهش‌های تاریخی، دربارۀ ادبیات یونان باستان و در ترسیم تاریخ نقد و نظریۀ ادبی، اغلب به آثار افلاطون و ارسطو استناد و از آن‌ها نتیجه‌گیری می‌شود. این شیوۀ تحلیل در میان متون فرنگی ترجمه‌شده و نوشته‌های فارسی‌زبانان مرسوم ...
-
تحلیل نقش اغراض ثانوی گزاره‌های پرسشی در بیان وجوه پنهان معانی ایدئولوژیک (مطالعه موردی: رمان خانه ادریسیها اثر علیزاده)
(دانشگاه سمنان, 2025-03-21)انواع جملهها به لحاظ ساختاری به سه دستۀ اصلی خبری، پرسشی و امری تقسیم میشوند. هریک از این ساختارها، دارای ویژگیهای نحوی منحصربه‌خود هستند که در بافت گفتمانی با نقشها و معانی متفاوتی مرتبط میشوند. غرض اصلی از پرسش، طلب ...
-
بازنگری انتقادی در مبحث ایجاز
(دانشگاه سمنان, 2025-03-21)ایجاز به‌عنوان یکی از مباحث بنیادین علم معانی، از دیرباز موردتوجه پژوهشگران و بلاغت‌پژوهان بوده است. در نخستین متون بلاغی، ایجاز به دو نوع اصلی «ایجاز حذف» و «ایجاز قصر» تقسیم شده است. بااین‌حال، فقدان یک چارچوب جامع و ...
-
آموزههای تربیتی استعاره شناختی بهار در مثنوی مولوی
(دانشگاه سمنان, 2025-03-21)در این پژوهش، آموزههای تربیتی مبتنی بر استعاره شناختی «بهار»، در مثنوی مولوی بررسی می‌شود. این آموزهها در مثنوی، اغلب در قالب تعلیم و رهنمود مراد و شیخ کامل به سالک و برای تربیت او آمده است. مفاهیمی نظیر «نفس و کلام ...
-
بررسی «زمان» روایت در «ترجمة تاریخ یمینی» براساس دیدگاه ژرار ژنت
(دانشگاه سمنان, 2025-03-21)بررسی زمان در روایت از پدیده‌های نوظهور در نقد ادبی است که از قرن بیستم روایت شناسان به آن توجه کردند. ازجمله اشخاصی که به‌طور مفصل، به بررسی «زمان» در روایت پرداخت، ژرار ژنت بود. او معتقد بود که زمان داستان به سه دلیل با ...
-
بررسی رابطه بلاغت و نحو عربی با تکیه بر دیدگاه‌های جرجانی و سکّاکی (مطالعه موردی: حذف و تقدیر در تشبیه و استعاره)
(دانشگاه سمنان, 2025-03-21)چکیدهعلم بلاغتی که اکنون در دست داریم در قرون اولیه اسلامی به صورت دیدگاه‌های ساده و پراکنده در حاشیة علوم دیگری مانند نقد ادبی، تفسیر قرآن، کلام، لغت و نحو مطرح بود. حقیقت آن است که بلاغت، استقلال خود را مدیون قرآن کریم ...
-
واکاوی ابزارهای انسجام‌بخش در بوستان سعدی و تأثیر زیبایی‌شناختی آن در چارچوب نظریه نقشگرای نظام مند هلیدی
(دانشگاه سمنان, 2024-12-21)نظریۀ انسجام هلیدی از نظریههای مهم زبان‌شناسی نقشگرا است که به‌صورت گسترده، در تحلیل متون مختلف ادبی به کار گماشته شده است. در این نظریه، ارتباط معنایی، دستوری، لفظی و منطقی موجب شکلگیری انسجام در متن گشته و انسجام ...
-
جلوه‌های خاصِ زبانِ گفتاری در بحرالأنساب (کتابی در ذکرِ خاندانِ احمدِ جامِ ژنده‌پیل)
(دانشگاه سمنان, 2024-12-21)بحر الأنساب کتابی است به زبان فارسی در ذکرِ خاندانِ احمدِ جامِ ژنده‌پیل که آن را محمّد حکیم جامی در سال 1034 هجری تألیف کرده است. این کتاب در شناساندنِ افرادِ خاندانِ شیخ احمدِ جام در نیمۀ دوم قرن دهم و نیمۀ اول قرن یازدهم ...
-
ارتقای آموزش ادبیات منظوم فارسی برای غیرفارسی‌زبانان: ارزشیابی جامع مواد آموزشی
(دانشگاه سمنان, 2024-12-21)ارزشیابی کتاب درسی با در نظر گرفتن نیازها و اهداف یادگیری و یاددهی، نقشی کلیدی در بهبود فرآیند آموزش ایفا می‌کند. علاوه بر این، اطلاعات ارزشمندی برای برنامه‌ریزی و مدیریت فعالیت‌های کلاسی ارائه می‌دهد. به نظر می‌رسد که ...
-
تحلیل روابط بینامتنی تلمیح در دیوان (نسخ خطی) میرزا محمد سیل اخباری
(دانشگاه سمنان, 2024-12-21)مطالعات بینامتنی ازجمله رویکردهای مهم در پژوهش‌های ادبی معاصر است. طبق نظریه بینامتنیت، هیچ متنی بدون پیش‌متن نیست و متن‌ها پیوسته بر اساس متن‌های گذشته بازتولید میشوند. با عنایت به این تعریف، میتوان تلمیح را یکی از ...
-
واکاوی عناصر انسجام متن در خاوران نامه بر پایة نظریه هالیدی و حسن
(دانشگاه سمنان, 2024-12-21)متن، برساخته از تک‌واژها، واژه‌ها و جمله‌هایی است که برای هدفی معین در کنار هم قرار می‌گیرند تا معنا یا مفهومی خاص را منتقل کنند. متن، واحدی بلندتر از جمله است و زمانی تبدیل به گفتمان می‌شود که منسجم باشد. در نظریة انسجام، ...
-
تحلیل اشعار عزالدین میهوبی و احمد شاملو بر پایه نظریه نشانه‌شناسی اجتماعی پی‌یرگیرو
(دانشگاه سمنان, 2024-12-21)نظریه نشانه‌شناسی اجتماعی گیرو، بخشی از نظریه نشانه‌شناسی اوست که طی آن، نشانه‌ها را به سه دسته منطقی، زیبایی‌شناسانه و اجتماعی تقسیم کرده است. در این رویکرد، نشانه نزد انسان‌ها اساساً پدیده‌ای اجتماعی است و نقشها، بافت‌ها ...
-
بررسی دیدگاه‌های شعرای کلاسیک دربارۀ ویرایش شعر و دست‌کاری در داستان با تأکید بر آثار نظامی گنجوی
(دانشگاه سمنان, 2024-12-21)امروزه ویرایش، علمی با حدود مشخّص است. در فرآیند ویرایش، شخصی غیر از نویسنده و شاعر متن تولیدشده را از جنبه‌های زبانی و فنّی ویرایش و تغییراتی در آن اعمال می‌کند. ویرایش مدّ نظر در این پژوهش غیر از ویرایش در دوران معاصر ...
-
عیوب شعر با استناد به نخستین نوشته های بلاغی و ادبیِ پارسی
(دانشگاه سمنان, 2024-12-21)با تألیف آثاری چون «تلخیص» و «مطوّل» و ایجاد مرزبندی میان دانشهای سهگانۀ بلاغت، بحث دربارۀ عیوب فصاحتِ سخن منظوم در کتاب های بلاغی تازی و پارسی به شکل تثبیتشدهای در مقدّمۀ مبحث «معانی» قرار گرفت. تا پیش‌از آن، نویسندگان ...
-
تحلیل شیوه‌های اقناعی در غزل‌های سبک هندی بر اساس نظریه لوگوس با تأکید بر شعر صائب
(دانشگاه سمنان, 2024-12-21)اقناع به عنوان شیوه‌ای نقادانه از روزگاران کهن مورد توجه صاحب‌نظران بوده است؛ اما شعر فارسی از این منظر کمتر نقد شده است. حال اینکه یکی از شاخصه‌های بارز شعر کهن در اکثر قالب‌ها، به‌ویژه غزل، قابلیت اثباتی و اقناعی آن است. ...
-
«جذابیت»، عنصری زیبایی‌شناختی در رمان
(دانشگاه سمنان, 2024-12-21)رمان هنری، زبانی است که قوای حسی و عقلانی- زبانی را همزمان درگیر می کند. به دلیل اینکه هنر است، به ما وعدۀ لذت بردن می دهد و به دلیل اینکه عقلانی است، نسبت ما را با منطق درونیِ خودش و منطق جهانِ بیرون برقرار نگاه می ...
-
هنجارگریزی در برگزیده شعر سپید احمد شاملو، منوچهر آتشی، سیّد علی موسوی‌گرمارودی، سیّد حسن حسینی، بیژن نجدی، شمس لنگرودی
(دانشگاه سمنان, 2025-03-21)هنجارگریزی مؤلفه‌ای بنیادین در نظام شعر، مؤثّرترین شکلِ آشنایی‌زدایی و برجسته‌سازیِ زبان است که قاعده‌هایِ متعارفِ ساختاریِ شعر را بر هم می‌زند و از این راه دامنه وسیعی از تنوّعاتِ محتوایی، شکلی و زبانی در شعر پدید می‌آورد. ...
-
تحلیل سنّت‌های ادبی مثنوی «حسن گلوسوز» زلالی خوانساری با تکیه بر تصاویر تازه و نوآورانه شاعر
(دانشگاه سمنان, 2025-03-21)یکی از عوامل مهم در تعیین سبک و ارزش‌های هنری کلام هر شاعر، شیوۀ استفادۀ او از سنّت‌ها و قراردادهای ادبی و میزان نوآوری او در این زمینه است. بعضی از شاعران سبک هندی، ضمن بهره‌مندی از سنّت‌های ادبی، به تغییر آن‌ها نیز تمایل ...
-
شعریت در رمان خانۀ ادریسیها
(دانشگاه سمنان, 2025-03-21)رمان خانۀ ادریسیها اثر غزاله علیزاده ازجمله رمانهایی است که در آن توصیف نقش برجستهای ایفا کرده و همین توصیفات منجر به ایجاد عوامل شعریت در متن داستان شده است. ازجملۀ این عوامل میتوان به تصویر، تداعی، ایجاز و موسیقی، ...
