موضوع الهیات فلسفه بی‌تردید وجود یا موجود مطلق است؛ اما درباره موضوع علم کلام دیدگاه‌های گوناگونی وجود دارد. متقدمان از متکلمان، موضوع کلام را موجود بماهو موجود دانسته و برای تمایز آن از موضوع علم الهی قید حیثیتِ مطابقت ...

از منظر آموزه‌های قرآنی و معارف اسلامی، همه هستی رو به‌سوی خداوند متعال داشته و همه اشیاء صیرورت‌الی‌اللّه دارند. در این صیرورت که از آن به تقرب‌الی‌اللّه یاد می‌شود، هر موجودی به تناسب ظرفیت وجودی خود به خداوند تقرّب جسته ...

تبیین صحیح نظریه شیعه در مسئله جبر و اختیار همواره مورد نزاع دانشمندان شیعی قرار گرفته است. عدهای تبیین صحیح این نظریه را متوقف بر انکار قاعده ضرورت علّی- معلولی و اثبات مقدمهای فعلی دانسته‌اند و از آن به طلب یا سلطه نفس ...

فیلسوفان اسلامی براساس مبانی مقبول خود به چگونگی ادراک کلیات عقلی و نحوه دستیابی به آنها پرداختهاند. صدرالمتألهین نیز براساس مبانی قویم حکمت متعالیه و با کاربست آنها به تحلیل و تبیین ادراک کلیات عقلی و نحوه دستیابی به آنها ...

بی‌تردید همه معارف برهانی بر اولیات استوارند. ازاین‌رو فهم مطابقت اولیات با واقع، نقش اساسی در اثبات امکان دستیابی به یقین در معارف حصولی دارد. از آنجا که دستیابی به منشأ تصوری اولیات و تعیین نوع مفاهیم به‌کاررفته در اولیات، ...

شیخ شهاب‌الدّین سهروردی، فیلسوف قرن ششم، فلسفه پیش از خود را نقد کرد و اندیشه نو در انداخت. او حکمت اشراقی را پدید آورد که هم به لحاظ مبانی و هم به لحاظ نتایج با فلسفه سینوی تفاوت دارد. وی افزون به ایندست از نوآوری‌های ...

رئالیسم انتقادی رویکردی جدید در فلسفه علم و فلسفه علوم اجتماعی است که بهدست «بَسکار» بنیانگذاری شد. این رویکرد در فلسفه علم در تقابل با رئالیسم تجربی پوزیتویستها و ایدئالیسم استعلایی کانت شکل گرفت که براساس آن برخلاف دیدگاه ...

موفقیت در هرگونه تلاش علمی برای هر جویای حقیقتی، مرهون داشتن توجه درست به حقیقت است. یک متفکر باید ابتدا دنبال اموری بگردد که او را در دستیابی به این توجه صحیح کمک می‌کنند و در مقابل، از اموری که مانع توجه صحیح می‌شوند ...

بحث از جایگاه پیامبر و حضرت علی در نظام تکوین، یکی از مباحث مهم هستی‌شناسی فلسفی و عرفانی است. روایات بسیاری نور محمدی را مخلوق نخستین معرفی نموده و احادیثی، از وحدت نور نبوی و علوی سخن گفته‌اند. این پژوهش درصدد آن است که ...

امروزه گروهی از دانشمندان با استناد بر تبیین‌های علمی از نحوه شکل‌گیری جهان و اکتفا بر علل طبیعی، موجب گسترش خداناباوری شده‌اند. از طرفی بر اساس همین شواهد علمی، برخی الهی‌دانان نیزبه هدف تأیید آموزه خلق از عدم، تبیینی با ...

هدف این مقاله آن است که علم سیاست مبتنی بر حکمت متعالیه را تحت عنوان علم سیاست وجودی معرفی کند. برای این منظور مدعای مقاله حاضر این است که علم سیاست وجودی با تغذیه از حکمت متعالیه، گونه جدیدی از علم سیاست را عرضه می‌کند ...