راهبردهای مهارت گوش دادن در آموزش زبان فارسی به عنوان زبان دوم

Abstract

مهارت گوش دادن یکی از مهارت‌های اساسی در آموزش زبان فارسی به عنوان زبان دوم است که نقش بنیادی در توانش ارتباطی زبان‌‌آموزان دارد؛ در صورتی‌که زبان‌آموز مهارت کافی در این مهارت داشته باشد، می‌تواند از زبان گفتاری خود به خوبی استفاده و مقصود مورد نظر را به خوبی بیان کند و در برقراری ارتباط موفق می‌شود. همچنین با تقویت مهارت گوش دادن، مهارت‌های دیگر هم تحت تأثیر قرار می‌گیرند. هدف مقاله حاضر بررسی ادبیات مربوط و استخراج مفاهیم و نظریه‌های موجود در این زمینه و بیان راهبردهای عملی ارتقای و سرانجام ارائه پیشنهاداتی جهت بهبودی مهارت گوش دادن در فارسی آموزان غیرفارسی‌زبان بوده است. به این منظور، با روش توصیفی، متغیرهای مورد نظر بررسی و تجزیه و تحلیل شد. مواد و داده‌های مورد بررسی، کتاب‌های معتبر و مقالات متعدد چاپ شده در مجلات معتبر در حیطه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان را در بر می‌گرفت. به طور خاص، دسته‌بندی‌هایی که آکسفورد، روین، اوملو و شمو در راهبردها ارائه نموده‌اند، در بررسی‌های داده‌ها و مواد مورد بررسی در این مقاله استفاده شده است. به علاوه، با ذکر نمونه‌هایی به بررسی مهم‌ترین راهبردهای یادگیری (شناختی، فراشناختی و عاطفی ـ اجتماعی) پرداختیم که استفاده از این راهبردها در یادگیری زبان دوم تأثیر بسزایی دارد و فرآیند یادگیری را در مهارت گوش دادن تسهیل می‌کند. با استفاده از روش بررسی اسناد و مدارک، نتایج بررسی نشان داد که به کارگیری راهبردهای یادگیری به عنوان مجموعه‌ عملیاتی که زبان‌آموز از آن‌ها جهت یادگیری زبان بهره می‌برد، فرآیند یادگیری را آسان، سریع و لذت ‌بخش‌تر می نماید. آگاهی از این راهبردها و تمرین برای استفاده از آن‌ها باعث افزیش توانمندی و گسترش ظرفیت یادگیری در زبان‌آموز می‌شود.