سنجش انتقادی مواجهه مترجمان قرآن کریم با اسلوب ادبی اصطلاحی «ما أَدراکَ ما...»

Abstract

از جمله چالش‌ها در ترجمه‌ی عبارات بلیغ قرآن به سایر زبان‌ها، قالب تحت‌الفظی است. گاه عنایت به این سبک از ترجمه در عبارات بلیغ سبب دور شدن از مراد الهی می‌گردد. اسلوب «ما أَدراکَ ما...» یکی از اسالیب بلیغی است که مترجمان در رسایی مراد الهی آن به سایر زبان‌ها دچار چالش شده‌اند. این عبارت نیمه انجماد شده، دارای بار معنایی خاصی است که توجه صرف به معنای تحت‌الفظی آن سبب مغفول ماندن سایر ابعاد این نوع گویش می‌گردد. پژوهش حاضر به روش تحلیلی- توصیفی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به بررسی 45 ترجمه قرآن از قرن سه تا عصر معاصر پرداخته‌است و برآن است که به برگزیده‌ترین حالت وفادار مراد الهی در ترجمه عبارت «ما أَدراکَ ما» دست‌یابد. نتایج نشان می‌دهد گویاترین ترجمه «چه چیز تو را آگاه کرد که .... چیست» است که می‌توان آن را ترجمه ارتباطی قرآن دانست. برخی مترجمان ترجمه‌ وفادار به مراد الهی را حفظ نمودند اما بیشتر ایشان از حیث صرفی نحوی و توجه به یکپارچه بودن این اسلوب بلیغ و ... به خطا رفته‌اند و سبب نارسایی پیام الهی در ترجمه‌ی این اسلوب برای مخاطبان شده‌اند.