در راهِ تبیینِ شوون سه گانه الهی، سه‌گانه‌های مختلفی طرح شده است که حکمِ مراتبِ یک حقیقت واحد را دارند؛ سه‌گانه‌هایی نظیرِ: 1. دنیا، برزخ، آخرت.2. ملک، ملکوت، جبروت. 3. ماده، مثال، عقل. 4. زمان، دهر، سرمد.5. اسلام، ایمان، ...

در سده گذشته بررسی هویت فلسفه اسلامی اعم از چیستی و هستی آن، یکی از موضوعات مورد بحث مستشرقین غربی و متفکرین اسلامی بوده است. آیا فلسفه اسلامی دارای یک هویت متمایز است؟ بدین معنا که آیا می‌توان درباره آن گفت هم اسلامی است ...

تأمل دقیق‌ و عمیق‌ در میراث برجای مانده از عارفان خراسان حکایت‌ از آن دارد که این میراث عرفانی را می‌توان مصداقی از تفکر شاعرانه و فراخوان وجود برای مأواگزیدن در مأمن زبان به شمار آورد؛ تفکری که در آن، موجودات زیر سایه ...

در مباحث انسان شناسی فلسفی غالبا مسائل مرتبط با بدن، تحت الشعاع نفس و مسائل آن واقع شده و نقش بدن در ترسیم هویت انسان، تا حد زیادی مورد غفلت قرار گرفته است. بی شک معرفت نفس و شناخت حقیقت وجودی انسان نیازمند مقدماتی است که ...

اصطلاح «خرّۀ کیانی» که در متون شیخ اشراق به‌کار رفته‌است، یکی از اصطلاحات قدیم ایرانی و برگرفته از متون زرتشتی است. در این مقاله با بررسی معنای لغوی و اصطلاحی آن در متون زرتشتی و آثار دوران اسلامی، خصوصیات آن مورد بررسی ...

حسین بن علی تبریزی خسروشاهی از علمای شیخیّه و از جمله شاگردان سیّد کاظم رشتی است. تاکنون چهار رساله از در کتاب‌خانه‌های نسخ خطّی شناسایی شده است. وی در این رساله رساله فی الفرق بین الزمان و الدهرو السرمد دیدگاه خاصّ خویش ...

این مقاله در وهلة اول به کند و کاو در عنوان «علوم انسانی» و دیدگاه‌های رقیب‌اش می‌پردازد: «علوم‌فرهنگی»، «علوم‌اخلاقی» و سرانجام «علوم‌اجتماعی». و در ضمن می‌کوشد بر پیش‌زمینه‌های فلسفی آن عناوین نیز نظری بیافکند. با دو ...

اگر چه نقل و اظهار نظر افلاطون در خصوص هراکلیتوس مناقشه برانگیز بوده است، با این حال، هیچ کس نمی‌تواند منکر آن شود که نقل و اظهار نظر مذکور، حلقه‌ای مهم، و بویژه از قدیمی ترین حلقه ها، در انتقال اندیشه فیلسوف اِفِسوسی بوده ...

بسیاری از شرق‌شناسان با طرح دلایل چون فرومایگی نژاد سامی عرب‌زبانان و ناتوانی آنان از فلسفه‌ورزی، و منع قرآن از آزاداندیشی بر این باورند که آنچه در نزد مسلمانان فلسفه نامیده می‌شود، چیزی بیش از ترجمه و شرح فلسفه یونان ...

در عرفان اسلامی‌همۀ مظاهر هستی جلوه‌ای از حق تعالی هستند که بنا به اصل تجلی از منشأ واحدی به ظهور رسیده‌اند. برای این مظاهر الهی گاه تعبیر «کلمه» به‌کار رفته است. این تعبیر بیانگر این اصل است که متکلم حقیقی عالَم، ذات واحد ...