الگوهای متفاوت درآمد و مخارج دولت در کشورهای منتخب عضو منا با تأکید بر ایران

Abstract

درک درست رابطه بین درآمد (مالیات) و مخارج دولت به عنوان یک امر مهم در تحقق برنامه­های دولت و اثر بخشی سیاست‌های تثبیتی، توزیعی و تخصیصی دولت مطرح است. همچنین برقراری تعادل مناسب بین درآمدها و مخارج دولت یکی از دشواری‌هایی است که اکثر دولت‌ها با آن مواجه هستند. در این پژوهش رابطه­ بین درآمد دولت و مخارج دولت در چارچوب سه فرضیه درآمد- مخارج فریدمن، فرضیه مخارج- درآمد پیکاک و ویزمن و فرضیه همزمانی مالی ماسگریو در کشور­های منتخب عضو منا از جمله ایران مورد بررسی و تحلیل تجربی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تخمین مدل­های پانل دیتا نشان می­دهند اولاً: درآمدهای مالیاتی بر مخارج دولت در اقتصاد کشورهای تحت بررسی از جمله ایران اثر مثبت و معنی­دار دارد که بیانگر نقش مالیات­ها در تأمین هزینه­های دولت است. ثانیاً: مخارج دولت متغیر توضیح دهنده مالیات­هاست. با توجه به آن­که مالیات­ها، از نظر تولید کنندگان جزء هزینه­های تولید محسوب می­شوند، افزایش مالیات، انگیزه­های تولید و سرمایه­گذاری را تضعیف می­کند و بر رشد اقتصادی و فضای کسب و کار اثر منفی­ دارد که این موضوع در راستای سیاست­های برنامه ششم توسعه در ایران نیست. همچنین نتایج تحقیق، رابطه­ علی از سوی تولید ناخالص داخلی به مخارج دولت در ایران را تأیید می­کند که این یافته نشان دهنده برقراری قانون واگنر در ایران است.