مهاجرت شبکه ای و تعیین کننده های آن: مطالعه جریان های مهاجرت از استان آذربایجان شرقی به استان تهران

Abstract

شدت مهاجرت از استان آذربایجان‌شرقی به استان تهران و اقامت خوشه‌ای مهاجران، موجب گردیده است در این مقاله، این جریان مهاجرتی با رویکرد شبکه‌ای مورد مطالعه قرار گیرد. با استفاده از روش‌های تحقیق پیمایش و گروه‌های متمرکز و نیز چارچوب مفهومی شبکه‌های اجتماعی مهاجر، سه جریان مهاجرتی شبکه‌ای، توده‌ای و دافعه‌ای از هم تفکیک شده‌اند که حدود سه چهارم آن از نوع شبکه‌ای است. بیشترین جابجایی خوشه‌ای جمعیت از استان آذربایجان‌شرقی به استان تهران در دهه‌های 1360 و 1370 صورت گرفته است که در این میان مهاجرت شبکه‌ای از شهرستان‌های سراب، میانه و هشترود به شهرستان‌های رباط‌کریم، شهریار و اسلام‌شهر قابل توجه است. در کنار شهرستان مبدأ و سطح توسعه آن، متغیرهای دوره مهاجرت، وضع تأهل، سطح تحصیلات، اشتغال و وضع مالی مهاجر در زمان مهاجرت، در تفکیک انواع مهاجرت‌های مورد بررسی موثرند. به عنوان نتیجه کلی، مهاجران ازلحاظ ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی هرچقدر ضعیف‌تر از همتاهای خود باشند، بیشتر به مهاجرت شبکه‌ای روی می‌آورند که این امر اهمیت ضعف مالی و کمبود اطلاعاتی مهاجران را در جهت دادن به مهاجرت‌های شبکه‌ای به خوبی نشان می‌دهد.<br />