جایگاه بانوان موسیقی دان در دورة صفوی، با نگاهی بر تصاویر نگارگری

Abstract

دورة صفوی از دوره های شاخص هنر ایران محسوب م یشود، و به همین دلیل برای دستیابی به اطلاعات ناگفته ای از تاریخ موسیقی، رجوع به مدارک تصویری دورة مذکور امری ضروری است. تصاویر حاکی از آن اند که بانوان در این دوره به فعالیت های موسیقایی می پرداخت هاند. با توجه به منابع مکتوب و تصویری، به نظر م یرسد که رقصندگان عموماً در زمرة روسپیان شناخته می شدند؛ اما دربارة نوازندگان زن، این نکته به صراحت عنوان نشده است. تصاویر نیز نشان می دهند که نوازندگان زن غالباً در مجالس مخصوص به خودشان، که در آنها فقط یک مرد که آن هم احتمالاً شخص پادشاه بوده است حضور دارند. با این حال، گاه نوازندگان زن در همراهی با مردان نوازنده نیز به تصویر درآمده اند. همچنین به نظر م یرسد که بین جنسیت و نوع ساز نیز رابطه وجود داشته است؛ بدین معنی که بانوان در نوازندگی سازهای خاصی، بیش از مردان مهارت داشته اند. در این دوره، با توجه به شواهد موجود، در عین حال می توان به نوع آموزش موسیقی زنان نیز پی برد. نتایج به دست آمده در این مقاله با بررسی 22 تصویر از نگارگری های دوران صفوی و مقایسه آنها با برخی از منابع مکتوب، بر اساس روش تحقیق از نوع تاریخی، توصیفی و تحلیلی، و تطبیقی بوده است