نقش نظام خوراک به مثابه‌ی یک نظام نشانه‌ای با نگاهی به 10 فیلم از سینمای ایران

Abstract

بارت (1967) با دلالتگر دانستن نظام خوراک، الگوی سوسوری تمایز میان زبان و گفتاررا بر این نظام اعمال نمود و به این ترتیب، ایده‌ی تشابه نظام خوراک و نظام زبان را مطرح ساخت. مقاله‌ی حاضر با الهام از این ایده بر آن است نشان دهد که این دو نظام می توانند نقش‏ های مشترکی نیز داشته باشند. برای نظام زبان نقش‏ های متنوعی مطرح شده است، نقش‏ هایی مانند نقش‏ های تعاملی و تبادلی، اما این پژوهش با توجه به نگاه نشانه‌شناختی آن، نقش‏ هایی را که یوری لوتمان (2001)، بنیانگذار نشانه‌شناسی فرهنگی، برای گفتار یا به تعبیر او «متن» برشمرده است، محور مطالعه قرار خواهد داد. این نقش‏ ها عبارتند از نقش انتقال پیام، نقش آفرینش و نقش حافظه. به منظور بررسی نقش نظام خوراک به بررسی این نظام در فیلم‏ های سینمایی پرداختیم. با بررسی نقش خوراک در ده فیلم سینمایی ایرانی، محصول پانزده سال اخیر، نشان داده شد که متن خوراک می‏ تواند نقش‏ هایی را که برای متن زبان برشمرده شد، بر عهده داشته باشد و در این میان نقش انتقال پیام از دیگر نقش‏ ها پررنگ‏ تر است، اما این نقش‏ ها تنها نقش‏ های این نظام نیستند و باید به نقش‏ هایی همچون همگرایی و واگرایی اجتماعی، متمایزسازی جنسیت و متمایزسازی ملیت نیز اشاره کرد. <br />