بررسی اثرات ضد قارچی عصاره های گیاهی نعناع گربه‌ای، توتون و آویشن کوهی بر روی قارچ‌های بیماری‌زای توتون

Abstract

یکی از روش‌های نوین برای کنترل بیماری‌های گیاهی استفاده از عصاره‌های گیاهی است. قارچ‌های بیماری‌زای خاکزاد، در تمام مناطق توتون‌کاری دنیا پراکنده هستند و موجب خسارت به توتون در کشورهای تولید‌کننده می‌شوند. هدف از این تحقیق بررسی فعالیت ضد قارچی عصاره‌های گیاهی بر قارچ‌های بیماری‌زای خاکزاد توتون (<em>Rhizoctoniasolani</em> و <em>Phytophthoranicotianae</em>) و تعیین بهترین غلظت ضد قارچی است. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه عامل و پنج تکرار در آزمایشگاه انجام شد. عامل اول، عصارة گیاهی (نه گونة گیاهی)، عامل دوم، حلال (پنج حلال) و عامل سوم، غلظت (سه غلظت) در نظر گرفته شد. در شرایط گلدانی، آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل بر پایة کاملاً تصادفی با هجده تیمار و سه تکرار، در مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش در سال 1392، اجرا شد. در این طرح فاکتور اول شامل سه عصارة گیاهی (نعناع گربه‌ای، توتون و آویشن کوهی)، فاکتور دوم، سه غلظت (5/0، 1 و 2 در هزار) و فاکتور سوم، دو روش اعمال تیمار (محلول‌پاشی و همراه با آب آبیاری) بود. نتایج حاصل از بررسی خاصیت ضد قارچی غلظت‌های مختلف عصاره‌ها نشان داد که عصاره‌های گیاهان نعناع گربه‌ای، توتون، آویشن کوهی، رازیانه، زوفا و بادرنجبویة پرپر اثر بازدارندگی خوبی بر قارچ‌های ‌مورد بررسی در این مطالعه دارند. متانول بهترین حلال برای استخراج ترکیبات ضد قارچی بود. بیشترین غلظت بازدارندگی هر عصاره، غلظت 2000 پی‌پی‌ام تعیین شد. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که اثر عصاره‌های گیاهی بر درصد کنترل قارچ‌های بیماری‌زای خاکزی توتون در سطح احتمال 1 درصد تفاوت معنی‌داری داشته است. تأثیرات متقابل عصاره‌های گیاهی در غلظت و غلظت در روش اعمال تیمار و همچنین، عصاره‌های گیاهی در غلظت و روش اعمال تیمار بر درصد کنترل‌کنندگی بیماری در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار شد. مقایسة میانگین تیمارها نشان داد که نعناع گربه‌ای و توتون با غلظت 2 در هزار، به‌ترتیب با 80 و 75 درصد کنترل تیمارهای برترند