ارتباط دوسویه اصول مدیریت کیفیت باارزش‌های صناعات اسلامی و نمود آن در نظر و عمل اصناف عصر صفوی

Abstract

تحلیل اصول و روش‌های مختلفی که امروزه در قالب نظام‌های مدیریت در سراسر جهان شناخته‌شده‌اند و مورداستفاده قرار می‌گیرند و ارزش‌ها و تعالیم معنوی هنروران و صنعتگران ایرانی در عصر صفوی نسبت‌هایی را میان این دو برملا می‌سازد. به‌ویژه وقتی از این تحلیل‌ها چنین برمی‌آید که نخست، عامل اصلی پدید آمدن دوره‌های اوج و شکوفایی در تاریخ هنر و صنعت ایران، جایگاه قدسی صناعت نزد پیشه‌وران و هنرمندان سنتی و تغذیه معنوی آن‌ها از سرچشمه‌های حکمی و عرفانی بوده است؛ و دوم، این تعالیم از هر دو بعد نظری و عملی، با مبانی امروزی مدیریت کیفیت هماهنگی انکارناپذیری دارد. از سویی، پرداختن به مقوله مدیریت کیفیت در صنایع‌دستی ایران به‌عنوان یکی از «صنایع کوچک و متوسط» بسیار ضروری است و از این طریق می‌توان به یکی از عوامل اصلی ایجاد مزیت نسبی در عرصه رقابتی تجارت جهانی دست‌یافت. به‌طور خلاصه، چنین می‌نماید که: بازخوانی این مفاهیم و بهره‌برداری عملی از آموزه‌های اصیل ایرانی و اسلامی و ترکیب آن‌ها با روش‌های امروزی مدیریت کیفیت، امری شدنی - و حتی می‌توان ادعا کرد ضروری – است. چه‌بسا همین امر، یعنی اهتمام به اجرای اصول کیفیت در کامل‌ترین شکل آن، سبب احیای مبانی اخلاقی و ارزش‌های فراموش‌شده در حوزه هنر و صنعت نیز خواهد شد.