بررسی انگیزه‌های تجدد علمی در دورة ایلخانان (مطالعة موردی: ربع رشیدی)

Abstract

در سال­های اول حملة مغول، علم و تمدن دچار رکود شد؛ اما با حضور دانشمندان و وزرایی همچون خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی در دورة ایلخانان و تأسیس مرکز علمی ربع رشیدی در تبریز و متمرکز کردن علوم و دانشمندان سرزمین­های مختلف در آن، دورة جدیدی از رونق آموزش و پژوهش علوم مختلف در تمدن اسلامی به وجود آمد. <strong><em><span style="text-decoration: underline;">هدف:</span></em></strong> پژوهش حاضر با تکیه بر مطالعة موردی مرکز علمی ربع رشیدی، انگیزه‌های تجدد و احیای علمی را بررسی کرده است. <strong><em><span style="text-decoration: underline;">روش:</span></em></strong> روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی با تکیه بر منابع دست اول در تاریخ و تمدن و آثار خواجه رشیدالدین است و ابزار پژوهش، فیش‌برداری بود. <strong><em><span style="text-decoration: underline;">یافته‌ها:</span></em></strong> در بررسی تجدد علمی در دورة ایلخانان با تأسیس مرکز علمی ربع رشیدی، نقش انگیزه‌های معنوی، علمی، سیاسی- مذهبی و اقتصادی بسیار برجسته است. <strong><em><span style="text-decoration: underline;">نتیجه‌گیری:</span></em></strong> ایلخانان در ایجاد برخی انگیزه‌های توسعة علمی نقش اساسی داشتند. انگیزه‌های درونی شخص خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی نیز سبب تجدد آموزش و پژوهش و تأسیس مرکز مهم و مؤثر علمی ربع رشیدی شد. بی‌شک در هر دوره‌ای، اگر انگیزه‌های عام‌المنفعه در افراد جامعه وجود داشته باشد و حاکمان نیز این انگیزه‌ها را تقویت کنند، اسباب ترقی ملت و دولت آن جامعه فراهم می‌شود.