بررسی میزان انتشار و نحوه‌ پراکندگی آلاینده‌های حاصل از خودروهای شهر تبریز

Abstract

آلودگی هوای ناشی از خودروها، یکی از بحران‌های آلودگی هوا در شهرهای پرجمعیت دنیا و ایران است. شرایط جغرافیایی خاص شهر تبریز به عنوان یکی از شهرهای پرجمعیت ایران و قطب تجاری و صنعتی بخش شمال‌غرب کشور، آلودگی هوا در این شهر را تشدید می‌کند. در این مطالعه انتشارات حاصل از ناوگان خودروهای سواری شخصی، تاکسی و اتوبوس با استفاده از مدل انتشار IVE مورد بررسی قرار گرفت و مدل پراکندگی AERMOD به منظور بررسی نحوه‌ پراکندگی آلاینده‌ها و محاسبه‌ درصد اختلاف نتایج پیش‌بینی شده با مقادیر اندازه‌گیری شده مورد استفاده قرارگرفت. در حالت کلی، در حدود 6/3 میلیون خودروی شخصی، تاکسی و اتوبوس شهری در سطح شهر تبریز در حال تردد هستند که %7/58، %9/27 و %4/13 از این تعداد به ترتیب در خیابان‌های مسکونی، شریانی و بزرگراهی انجام می‌گیرد. میزان انتشار روزانه حاصل از این ناوگان‌ها در حدود 4/10812 تن می‌باشد که %2 از آن را انتشارات استارت تشکیل می‌دهد. آلاینده‌های CO، CH₄، NOx و VOCs با سهم %8/82، %27/11، %18/4 و %52/1 از کل آلاینده‌های روزانه، بیش­ترین میزان انتشار را داشته و در نتیجه این آلاینده‌ها بالاترین ضرایب انتشار (به ترتیب با میزان 185/4، 57/0، 212/0 و 051/0 تن در هر کیلومتر) را دارند. خودروهای سواری شخصی، تاکسی و اتوبوس به ترتیب عامل انتشار %3/94، %9/3 و %8/1 از کل انتشارات هستند. مدل پراکندگی AERMOD غلظت آلاینده‌های CO، NOx، SOx و PM_2.5 به ترتیب به طور متوسط با %6/140، %6/126، %64 - و %5 اختلاف از مقادیر اندازه‌گیری شده در ایستگاه‌های پایش کیفیت هوا پیش‌بینی کرده است.