فهم واقعیت یا کاربست تئوری؟ نقد کتاب زمینه‌های اجتماعی انقلاب ایران

Abstract

<span lang="FA">کتاب <em>زمینه‌های اجتماعی انقلاب ایران</em> نوشتة حسین بشیریه و ترجمة علی اردستانی را انتشارات نگاه معاصر در 1393 ش منتشر کرد. در این کتاب، مؤلف با استفاده از مجموعه‌ای از نظریه‌ها و عمدتاً با گرایش مارکسیستی به بررسی علل، فرایند، و پی</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">آمدهای انقلاب ایران پرداخته است. از ویژگی‌های قابل‌تأمل این کتاب طبقاتی‌دیدن منازعات سیاسی در ایران و پیوند ایدئولوژی‌ها با طبقات و منافع طبقاتی است. در این مقاله، این کتاب ازمنظر روش، مبنای نظری، و داده‌های تاریخی نقد و بررسی شده است و درمجموع، به این نتیجه می‌رسد که باوجود کاربرد روش‌های متنوع و استفاده از داده‌ها و مستندات گسترده، این کتاب نتوانسته است تبیین دقیق و جدیدی از پیروزی انقلاب اسلامی و پیدایش اسلام سیاسی و ماهیت دولت در جمهوری اسلامی ایران ارائه کند. در این مقاله علت این ناکامی در دل</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">بستگی مؤلف به نظریه‌های مارکسیستی و تعمیم غیرنقادانة مفاهیم و نظریه‌های مدرن به جامعة ایران جست</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">وجو می‌شود.</span>