طراحی و تبیین مدل بهینه ارزش‌گذاری سهام بانک های فعال در صنعت بانکداری ایران

Abstract

از الزامات توسعه و حصول جایگاه اول اقتصادی، رشد و تنوع سرمایه‌گذاری و مدیریت مالکیت است که هر دوی آن‌ها تشریح شده است و لازمه آن، انتقال سهم مالکیت از دولت به بخش خصوصی است. یکی از عمده‌ترین الزامات این واگذاری‌ها، قیمت‌گذاری سهام از طریق بورس اوراق بهادار و بالتبع، ارزیابی دقیق و شفاف ارزش سهام در دست واگذاری است که حائز اهمیت فراوان می باشد. خصوصی‌سازی بانک‌ها از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که بیشتر دولت‌ها در سرتاسر جهان با آن روبرو هستند. دولت‌ها در برابر خروج از بانک‌ها و و سیستم‌های اعتباری و کاهش دخالت خود ایستادگی می‌کنند. از سوی دیگر، سیستم بانکداری دولتی کما بیش در هر کشور که مالکیت دولتی بانک‌ها فراگیر است، خطر آفرین است. به هر رو، اگر هدف دولت ایجاد اقتصاد کارا و بازار گرا باشد، کاهش اثر گذاری دولت بر روند تخصیص اعتبار بسیار مهم است. با توجه به چالش‌های مذکور، در این مقاله، سعی شده است، مدلی بهینه جهت تعیین ارزش سهام بانک‌ها در عرضه‌های عمومی، طراحی و تبیین گردد. در این راستا، ضمن بررسی مدل‌های متعارف ارزش‌گذاری سهام بانکها، تأثیر متغیرهای عملکردی و ترازنامه‌ای بر ارزش سهام بانک‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و با استفاده از روش‌های رگرسیون غیرخطی- روش انتقال ملایم (STR)، انتخاب از بین تصریح های مختلف غیرخطی با استفاده از معیارهای ضریب تعیین تعدیل شده، آکاییک و شوارز صورت گرفته است. همچنین آزمون‌های تشخیصی ضریب لاگرانژ، رمزی، نرمال بودن باقیمانده‌ها و واریانس همسانی نیز برای هر تصریح انجام گردیده است. آزمون‌های مربوطه بر روی اطلاعات 16 بانک‌ پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران دربازه زمانی سه ساله (یک سال قبل و یک سال بعد از عرضه) و با در نظرگرفتن برخی ویژگی‌ها، صورت پذیرفته است. نتایج حاصل از تحقیق منجر به طراحی و تبیین مدلی بهینه برای ارزش‌گذاری سهام بانک‌ها گردیده است. به‌گونه‌ای که یک رابطه غیر خطی بین مدل ارزش‌گذاری P/E، سود هر سهم (EPS)، جمع هزینه‌ها، جمع درآمدها، نسبت کفایت سرمایه، دارایی‌‌های ثابت و نسبت تسهیلات به سپرده‌ها متناظر با دو حالت رشد بالا و پایین سود هر سهم، حاصل گردید.