نقد و تحلیل مقاله‌های حوزة ادبیات معاصر عربی (1380-1393)؛ چالش‌ها و چشم‌انداز

Abstract

از سال 1380 تا پایان سال 1393، تعداد 392 مقالة علمی ـ پژوهشی در حوزة ادبیات معاصر عربی، در 13 مجلة علمی ـ پژوهشی ایران منتشر شده‌است. این پژوهش‌ها که از سال 1387 رشد روزافزونی یافته و در سال 1392 به اوج خود رسیده‌اند، حجم قابل توجه‌ای از اطلاعات را شکل می‌دهند. برای بررسی این مقالات، داده‌های لازم از آرشیو الکترونیکی مجلات استخراج شد سپس با نرم‌افزارها و محاسبات آماری پردازش گردید. سپس محورهایی همچون: بیان سهم مجلات در نشر مقالات، نویسندگان فعال حوزه، هم‌نویسندگی، جنسیت و مدارک دانشگاهی نویسندگان، مادة پژوهش‌ها، موضوع مقالات، ادیبانی که مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، و میزان توجه به ادبیات کشورها و دهه‌های تاریخ ادبیات معاصر عربی در پردازش داده‌ها مدنظر قرار گرفت. بررسی‌ هر یک از این مقوله‌ها نتایج خاص خود را به دست داد؛ اما به‌طورکلی این پژوهش نشان می‌دهد که مقالات در خصوص پرداختن به دهه‌های تاریخی، ادبا و موضوعاتی که مورد مطالعه قرار گرفته‌است، دچار ناهمگونی و عدم توازن است. حوزه‌هایی کاملاً نادیده گرفته شده و در مقابل برخی جوانب دچار تکرار مکررات شده‌است. نتایج حاصل از این پژوهش از سویی به توصیف و آسیب‌شناسی وضعیت کنونی، و از سوی دیگر به جهت‌دهی پژوهش‌های آینده کمک می‌کند.