بررسی تطبیقی دیدگاه معرفت‌شناسی و رویکرد تربیت دینی آلوین پلانتینگا و علامه طباطبایی

Abstract

هدف این پژوهش بررسی تطبیقی دیدگاه معرفت‌شناسی و رویکرد تربیت دینی آلوین پلانتینگا و علامه طباطبایی، و روش آن تطبیقی ـ استنتاجی است. نتایج نشان داد معرفت‌شناسی دینی علامه و پلانتینگا در باور به خدا به عنوان گزاره پایه، نقش گناه در دوری از معرفت، ابعاد ایمان و فطری بودن خداشناسی مشابه است؛ اما علامه بر ارائه برهان و گزاره‌های مشخص پایه، اراده مسبوق به خرد و مؤلفه شناخت در ایمان تأکید می‌کند و پلانتینگا ناکارامد دانستن براهین، به‌کارگیری استقرا برای تعیین گزاره‌های پایه، اراده مسبوق به کشش الهی و تأکید بر عاطفه را مد نظر دارد. در بررسی تطبیقی رویکرد تربیت دینی، قرار گرفتن هر دو رویکرد در میانه طیف عقلگرایی ـ ایمانگرایی، تأکید بر اصلاح محیط، تقوامحوری، توجه به تفاوتهای فردی، خرافه‌ستیزی، تدریجی بودن، بیداری فطرت خداجو، تهذیب و تنوع محتوا از وجوه اشتراک است؛ اما پلانتینگا بر رویکرد ایمانگرایی معتدل، فردگرایی، اصول دین به عنوان گزاره‌های پایه و تقدم عاطفه تأکید دارد و علامه رویکرد عقل‌ورزی، توجه به فردگرایی و جمعگرایی، تبیین اصول و فروع دینی و تقدم ایجاد شناخت را مد نظر دارد.