سبک زندگی فردی در حوزه تربیت سیاسی بر مبنای نهج‌البلاغه

Abstract

این پژوهش با هدف تبیین سبک زندگی فردی در حوزه‌ تربیت سیاسی بر مبنای نهج‌البلاغه انجام شده است. روش آن کیفی و گردآوری اطّلاعات، کتابخانه‌ای است. در این پژوهش «سبک زندگی» شیوه‌ زندگی موفّقِ مؤمنانه است که به فرد، خانواده یا جامعه هویّت می‌دهد و مجموعه‌ای از طرز تلقی‌ها، ارزشها و شیوه‌های رفتاری است که چگونگی زندگی کردن انسان را در پرتوی آموزه‌های اسلامی مشخّص کرده است. هم‌چنین در این تحقیق «تربیت سیاسی» فعّالیّتی منظم و مستمر برای آماده‌‌سازی فرد به عنوان شهروند جامعه‌ اسلامی به منظور پذیرش مسئولیّت و شیوه‌ اندیشیدن و تحلیل مسائل برای پرورش انسانهای آگاه برای هدایت جامعه‌ بشری است. در این پژوهش 17 مؤلفه‌ محوری با توجّه به خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمتهای نهج‌البلاغه استخراج و تبیین شده است. این مؤلفه‌ها عبارتند از: تقوا با زیر مؤلفه‌های مخالفت با هوای نفس و خودسازی، خدامحوری، آخرت‌طلبی، حقّ‌مداری، توکّل بر خدا، توسّل، قناعت، صبر، پرهیز از طمع، دوری از بخل، پرهیز از خودپسندی، تواضع، پرهیز از لجبازی، شجاعت، حیا، علم‌آموزی و زهد. نتایج نشان می‌دهد که این مؤلّفه‌ها و آموزه‌های آنها، می‌تواند علاوه بر اثربخش بودن در زندگی فردی شهروندان به عنوان بستر تربیتی اندیشه و رفتار سیاسی آنان در جامعه و نیز پیش‌نیاز عملکرد شایسته‌ کارگزاران در پذیرش مسئولیّتها باشد. هم‌چنین می‌تواند عاملی پیشگیرانه در بروز بسیاری از آسیبها و ناکارامدیهای فضای سیاسی جامعه و الگویی کلیدی و کارامد در ارائه‌ سبک زندگی مطلوب به شمار رود که در آن فرد و جامعه به رشد و کمال برسند.