تدوین بسته آموزشی تفکر انتقادی براساس داستان‌ها و تمثیل‌های قرآن کریم برای دوره کارشناسی

Abstract

هدف این پژوهش، تدوین بسته آموزشی تفکر انتقادی برای دوره کارشناسی براساس داستان‌ها و تمثیل‌های قرآن ‌کریم است، این تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش گردآوری داده‌های تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی همگام با روش پیمایشی برای اعتباربخشی بسته آموزشی است. جامعه آماری پژوهش را کلیه منابع و اسناد معتبر مرتبط با موضوع و کلیه متخصصان رشته‌های علوم تربیتی، فلسفه تعلیم‌وتربیت، برنامه درسی، و معارف اسلامی دانشگاه‌های استان مرکزی در سال تحصیلی 1395 ـ 1396 تشکیل داده‌اند. نمونه در بخش بررسی اسنادی با استفاده از نمونه‌گیری مبتنی‌بر هدف و دردسترس و در بخش اعتبارسنجی، براساس پژوهش‌های مشابه و نظر متخصصان، هدف‌مند و با حجم 20 نفر انتخاب شد. ابزار گرد‌آوری داده‌ها فیش‌برداری و پرسشنامه محقق‌ساخته بود و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها ازطریق شاخص‌های مرکزی و پراکندگی انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان ‌داد که بسته آموزشی طراحی‌شده، دارای اهداف هفتگانه: 1. پرورش روحیه پرسشگری؛ 2. پرورش مسئولیت‌پذیری؛ 3. تقویت روحیه انتقادپذیری و تحمل عقاید دیگران؛ 4. مشارکت در فعالیت‌های گروهی؛ 5.تقویت مهارت «خودسنجی و خوداصلاحی»؛ 6. پرورش مهارت «رمزگشایی مفاهیم» و «شفاف‌سازی معانی»؛ 7. پرورش توان «آزمودن اندیشه‌ها» و «تحلیل استدلال‌ها» است. رئوس محتوای آن آیات مربوط به پنج داستان پیامبران اولوالعزم و داستان اصحاب کهف و هشت تمثیل قرآن کریم و راهبردهای یاددهی ـ یادگیری آن عبارتند از: «بحث گروهی»، «تفحص گروهی»، «پرسش و پاسخ» و شیوه‌های ارزشیابی آن «ثبت مشاهدات کلاسی»، «خودارزیابی»، «ارزشیابی پژوهش‌محور»، و «ارزشیابی گروهی»، تعیین شد. همچنین نتایج حاصل از نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که اکثر متخصصان، بسته آموزشی تدوین‌شده و عناصر آن را تأیید نموده و مطلوب ارزیابی کرده‌اند. لذا براساس یافته‌های این پژوهش، آموزش تفکر انتقادی درقالب بسته‌های آموزشی مذکور، برای کلیة پایه‌های تحصیلی جهت زمینه‌سازی و پرورش افرادی معتقد، متدّین، هشیار و آگاه با ذهن فلسفی پیشنهاد شده ‌است.