تحلیل مقایسه‌ای اثر شدت باران و شیب پلات‌های آزمایشگاهی بر مؤلفه‌های فرسایش ناشی از اثر قطره‌های باران (RIIE)

Abstract

جدایش پاشمانی و انتقال ذرات خاک به‌وسیلة اثر قطره‌های باران در خاک سطحی شروع روند فرسایش آبی محسوب می‌شود. این در حالی است که به تحلیل فرایندی و اثر عوامل مختلف روی آن کمتر توجه شده است. به‌همین منظور پژوهش حاضر با هدف تحلیل مقایسه‌ای اثر شیب و شدت باران بر مؤلفه‌های فرسایش ناشی از اثر قطره‌های باران (RIIE) در خاک لوم رسی شنی در مقیاس آزمایشگاهی برنامه‌ریزی شد. برای این کار، 81 آزمایش شبیه‌سازی بارش در پلات‌های 1×6 متر در شیب‌های 5، 15 و 25 درصد متناسب با شرایط فعلی منطقه و در شدت‌های 30، 60 و 90 میلی‌متر بر ساعت با استفاده از منحنی شدت، مدت و فراوانی منطقه و در سه تکرار با شبیه‌ساز باران و در بالادست و پایین‌دست فنجان پاشمان مورگان و در سه موقعیت بالادست، وسط و پایین‌دست پلات‌ها صورت گرفت. طبق نتایج پژوهش حاضر، تأثیرپذیری تمامی متغیرهای مورد بررسی شامل پاشمان بالادست و پایین‌دست و پاشمان کل و خالص ناشی از شدت بارش و تغییرات مکانی در سطح 99 درصد معنا‌دار بود. تنها تأثیر تغییرات مکانی بر پاشمان خالص معنا‌دار نبود (13/0 ≥ P). همچنین تحلیل نتایج، بر نبود اثر معنا‌دار شیب بر متغیرها (11/0 ≥ P) به جز پاشمان خالص (01/0 P ≤) دلالت داشته است.