تحلیل عوامل موثر بر توسعه و تکامل مقصدهای گردشگری

Abstract

در دهه‏های اخیر، پیش‏بینی و تشریح سیر تحول و تکامل توسعه مقصدهای گردشگری، موضوعی چالش‏برانگیز برای پژوهشگران حوزه گردشگری بوده‏است. اهمیت این موضوع در آن است که پیش‏بینی و تشریح این فرآیند، عملا امکان هدایت توسعه به سوی روندی مطلوب و نظام‏مند را ممکن می‏سازد. شناسایی عوامل تاثیرگذار بر توسعه مقصدها و تعیین و تبیین نحوه تعامل آن‏ها با یکدیگر، نقش مهمی در ادراک مناسب از فرآیند توسعه مقصدهای گردشگری و پیش‏بینی مراحل توسعه و تکامل آن‏ها خواهد داشت که در پژوهش‏های پیشین، کمتر به آن پرداخته‏شده‏است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل و عناصر تاثیرگذار بر توسعه و تکامل مقصدهای گردشگری و بررسی ارتباط بین آن‌ها است. این پژوهش، بر مبنای مخاطب پژوهش، بنیادین (نظری) و بر مبنای هدف، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش شامل اساتید دانشگاهی و پژوهشگران رشته گردشگری بوده‌اند. روش گردآوری داده‏ها، آرشیوی و پیمایشی (مصاحبه) بوده‏‏است. برای نظرسنجی از خبرگان از مصاحبه پیمایشی در قالب ابزار پرسشنامه دیمتل و برای تجزیه و تحلیل داده‏ها در زمینه بررسی ارتباط و وابستگی بین عوامل موثر بر توسعه و تکامل مقصدهای گردشگری از تکنیک دیمتل خاکستری استفاده شده‌است. نتایج پژوهش نشان داد که پنج عامل، نوع و فعالیت گردشگران، ظرفیت تحمل و محدودیت‌های رشد، تعداد گردشگران/ساکنان، رقابت و توسعه تسهیلات و خدمات، به‌ترتیب دارای بیشترین میزان اهمیت در فرآیند توسعه و تکامل مقصدهای گردشگری هستند. همچنین عامل سیاست‌ها و پشتیبانی دولت، دارای بیشترین تاثیر بر سایر عوامل بوده، و عوامل رقابت و توسعه زیرساخت‌ها و فناوری‌های نوین، بیشترین تاثیر را از سایر عوامل می‌پذیرند.