فانتزی و شیوه‌های فانتزی‌سازی شاهنامه در ادبیات کودک و نوجوان

Abstract

فانتزی از ژانرهای کاربردی در ادبیات کودک و نوجوان است. مهم­ترین عامل کاربرد این نوع، تخیلی ­بودن و محال­ بودن امکان وقوع داستان در عالم واقعی است. فانتزی­ها به دو دسته­ی عام و مدرن تقسیم می­شوند؛ از نظر عناصر سازنده بهترین آثار برای فانتزی­سازی عام کتاب­های اسطوره­ای و حماسی هستند. شاهنامه­ی فردوسی به دلیل در برداشتن ماجراها و شخصیت­های استثنایی و درون­مایه­های مناسب، شرایط فانتزی‌سازی را داراست. با فانتزی­سازی داستان­های شاهنامه، کودکان و نوجوانان علاوه بر آشنایی ضمنی با متون کهن، از دنیای ساختگی و خیالی مرتبط با ماجراهای این اثر، لذت خواهند برد. در این مقاله نخست ژانر فانتزی را معرفی کرده و به اهداف فانتزی‌سازی از داستان­های اسطوره­ای و حماسی پرداخته­ایم. سپس عناصر سازنده­ی این نوع را که شامل شخصیت­سازی و شخصیت­پردازی، دورنمایه­پردازی و راه­های ورود به فانتزی می­شود، بر اساس الگوبرداری از پانزده نمونه اثر پدید آمده در این ژانر، دسته­بندی کرده­ایم و در هر قسمت یافته­ها را با برخی از داستان­های شاهنامه مطابقت داده­ایم و با توجه به این قیاس بخش­های مناسب برای فانتزی­سازی شاهنامه را معرفی کرده­ایم.

واژه­های کلیدی: