سالمندان و ناامنی تعاملات بین‌نسلی در خانواده‌های امروزی

Abstract

جامعه ایران طی چند دهه اخیر محمل تغییرات زیادی بوده که این تغییرات تعاملات خانوادگی بین‌نسلی را تحت تاثیر قرار داده‌است. هدف پژوهش حاضر تحلیل عوامل تعیین‌کننده تعاملات خانوادگی بین‌نسلی در خانواده‌های تهرانی است که با روش کیفی، مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته با سالمندان به روش نمونه‌‌گیری هدفمند و نظری انجام شده و داده-های حاصل از مصاحبه‌ها به روش تحلیل مضمون کدگذاری شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد چالش فرزندان غیرمستقل، ناامنی شغلی فرزندان، بی‌ثباتی زندگی خانوادگی فرزندان، تغییر مناسبات‌ خانوادگی بین‌نسلی و درنهایت، سالمندزدایی‌ از ‌‌خانواده هسته‌ای، تعاملات‌ خانوادگی سالمندان را پروبلماتیک می‌سازد. حاکمیت ارزش‌ها و مناسبات بازاری و سیطره منطق اقتصادی بر زیست روزمره به حیات خانوادگی نیز ورود پیدا کرده، خانواده را ناایمن ساخته و تغییراتی را در تعاملات خانوادگی بین‌نسلی نمایانده است؛ تغییراتی که در راستای تغییر هنجارهای حمایت بین‌نسلی، حمایت‌گری بین‌نسلی یک‌سویه، کالایی‌شدن روابط بین‌نسلی و سالمندزدایی از خانواده هسته‌ای پیش می‌رود. این تغییرات از ناامنی تعاملات بین‌نسلی در خانواده‌های امروزی حکایت دارد که خانواده‌ها را در برابر سالمندان، ناتوان می‌سازد.