نگاهی به مهمترین گونه‌های هنجارگریزی زبانی در شعر نیما/امیرعباس عزیزیفر، مهدی نیک منش
چکیده
زبان، مهمترین عامل انتقال فرهنگ است و شاعران در میرایی یا حیات زبان بهعنوان بستر فرهنگ، نقشی تعیینکننده دارند؛ بنابراین، نوع بهکارگیری زبان و آگاهی از توانمندیهای آن، از مهمترین ویژگیهای شاعر است. یکی از شاعرانی که شاید ازحیث زبان، بهنوعی «طرحی نو درانداخته»، پدر شعر نو، یعنی نیماست. بیتردید، شعر نیما که بهسبب پیشگامی در جریان نوین شعر معاصر، هدف پایه در این پژوهش بهشمار میرود، با ویژگیهای زبانی و ساختاری شعر شاعران کلاسیک، بسیار متفاوت است و این تفاوت در نوآوریها، باعث تشخص سبکی خاص این شاعر معاصر، بیشتر درحوزۀ هنجارگریزیها شده است. هدف از این پژوهش، تبیین مهمترین ظرفیتهای متنوع زبانی شعر نیمایی در مقولهای بهنام هنجارگریزی زبانی است. مسئلۀ محوری این پژوهش، آن است که آیا نیما در این مقولۀ زبانی، بهشیوهای قاعدهمند و درچهارچوبی مشخص و منظم پیش رفته است و آیا میتوان به دستهبندیای منطقی و پذیرفتنی از هنجارگریزیهای زبانی در شعر این شاعر رسید یا خیر. در این پژوهش، بهشیوهای تحلیلی و با ژرفنگری در مبانی نظری پژوهشهای زبانی، ویژگیهای زبانی شعر نیما را بررسی کرده و پساز مطالعۀ مبانی نظری و منطبقکردن آنها با شعرهای نیما، به این نتیجه رسیدهایم که شعر نیما در شعرکهن فارسی ریشه دارد و شعرهای نوی این شاعر، بیانگر تلاش او برای گشودن روزنهای جدید بهروی زبان فارسی است. در شعرهای نیما، انواع هنجارگریزیهای زبانی، درقالب دستهبندیای خاص نشان داده شده و طبیعت اطراف شاعر، در ایجاد نوعی خاص از هنجارگریزی، بسیار مؤثر بوده است. درپی بررسی شعرهای نیما درمییابیم که درک برخی شعرهای او درگرو شناخت هنجارگریزیهای زبانی است و اگر ابهامی در شعر این شاعر دیده میشود، ناشی از همیننوع هنجارگریزیهاست. نتیجۀ ملموس این مطالعه، دستهبندی کلی مهمترین هنجارگریزیهای زبانی شعر نیما درقالب چهار دستۀ کلی است.
کلید واژگان
هنجارگریزینیما یوشیج
زبان ادبی
ساختار زبان
شماره نشریه
10تاریخ نشر
2014-04-211393-02-01
ناشر
دانشگاه الزهراAlzahra University
سازمان پدید آورنده
استادیار و عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاهدانشیار و عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا (س )
شاپا
2008-88332538-1989
