اثربخشی نقشه مفهومی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در دروس زیست‌شناسی، روان‌شناسی و فیزیک

Abstract

نقشه مفهومی یکی از راهبردهای یاددهی _ یادگیری است، که می‌تواند یادگیری معنادار را در فراگیران تسهیل کند. مقاله حاضر بر اساس یافته‌های پژوهشی تدوین شده است که در آن میزان اثربخشی استفاده از نقشه مفهومی در یادگیری دروس زیست شناسی، روانشناسی و فیزیک ارزیابی شد. برای این منظور از یک طرح نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. 12 کلاس درسی به روش نمونه گیری هدفمند (6کلاس آزمایش و 6کلاس کنترل) انتخاب شدند که در گروه‌های کنترل فراگیران به شیوه مرسوم درس‌های مذکور را یاد گرفتند و در گروه‌های آزمایشی مطالب درسی در قالب نقشه‌های مفهومی به دانش آموزان ارائه شد. همچنین دانش آموزان این کلاس‌ها خود نقشه‌های مفهومی مطالب تدریس شده را تهیه کردند. تأثیر این کاربندی بـر پیشرفت تحصیلی فراگیران در این دروس از طریق آزمون‌های پیشرفت تحصیلی با شاخص‌های مقبول روایی و پایایی اندازه گیری شد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که ارائه آموزش مبتنی بر نقشه مفهومی در مقایسه با روش‌های مرسوم بر نمره‌های پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در دروس زیست شناسی و روانشناسی تأثیر مثبتی داشت، اما کاربرد نقشه مفهومی در افزایش نمره‌های درس فیزیک مؤثر واقع نشد.