مفهوم و جایگاه چکامه در زبان فارسی نوین

Abstract

بیش از یک سده است که دانشمندان خاورشناس و ادبا در تلاشند تا ریخت و قالب شعر و سرودهای پیش از اسلام ایران را یافته و تعریف و سرچشمة و سرآغاز شعر فارسی، به ویژه چکامه را تعین کنند. در این زمینه عقیده‌های گوناگونی ابراز شده است. گروهی ریشه‌های چکامه‌های فارسی را در دوره‌های پیش از اسلام جستجو کرده‌اند و بر این باورند که چکامه در ایران از دیرباز رواج داشته است. گروه دیگری برخلاف این، بر این باورند که شعر در زبان فارسی در اثر تماس و یا نزدیکی و تأثیرگذاری زبان عربی بر فارسی به وجود آمده است. از آنجا که بر اثر تغییر خط و زبان فارسی در درازای تاریخ چند هزارسالة ایران - از فارسی باستان یا اوستایی به فارسی میانی یا پهلوی و سپس از پهلوی به فارسی دری- و در اثر بحران‌های سیاسی و نابسامانی‌های اجتماعی - حملة عرب‌ها و یورش مغول‌ها در چند نوبت- بیشترین گنجینه‌های ادبی و فرهنگی ایران از میان رفته و در نتیجه سند کتبی فراوانی در این زمینه در دست نمی‌باشد، پاسخ قاطع به این پرسش نیازد به پژوهش‌های فراوان دارد.