روشنگری در بوته آزمایش: نگاهی به نمایشنامه دشمن مردم

Abstract

درمیان آثار ایبسن که در ایران شناخته شده اند‘ دشمن مردم بیشتری خواننده و بیشتری مخاطب تلویزیونی و تئاتری را داشته است. در میان شمار زیادی از این گروه‘ گونه ای برداشت تحسین آمیز از ‹‹قهرمان›› این نمایشنامه دیده می شود که بسیار بحث انگیز است که این خود نشانگر خوانش های یک سویه نگر منتقدان یا کارگردانان این اثر است. در این گفتار‘ نویسنده سرچشمه چنین برداشتی را آرمانخواهی و قهرمان پرستی نهفته در رمانتیسیم و قهرمان پروری های ساده لوحانه می داند‘ نگرشی که ایبسن چندان به آن خوشبین نبود. به نظر نویسنده‘ ایبسن در این نمایشنامه‘ با بهره جستن از شیوه ویژه یک درام نویس نوین‘ نگاهی دوگانه به چهره های روشنگر دارد و بر نسخه هایی که آنان برای دگرگونی اجتماعی می نوشتند خرده می گیرد.