واکاوی اثربخشی نوروفیدبک در درمان اختلال نارسایی توجه/بیش‌فعالی

Abstract

اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی اختلالی عصبی-تحولی است که چگونگی مدیریت و درمان آن برای والدین و نیز متخصصان حوزه نارسایی‌های تحولی چالش‌انگیز بوده است، در سال‌های اخیر نوروفیدبک یکی از رویکردهای به‌کار رفته در درمان اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی است که موثر بودن آن در حوزه‌ نارسایی‌های تحولی به‌ویژه اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی مجادله‌هایی را به‌ وجود آورده است. هدف پژوهش حاضر معرفی ماهیت، ویژگی‌ها و شواهد پژوهشی پیرامون موثر بودن نوروفیدبک در درمان اختلال نارسایی توجه/بیش‌فعالی است. برای این منظور، با استفاده از کلیدواژه‌های ADHD, Neurofeedback, QEEG-Informed Neurofeedback, Efficacy of Neurofeedback Treatment in ADHD, ADHD and Meta-Analysis, Effect size in Neurofeedback Treatment in ADHD,EEG Biofeedback و در پایگاه‌های اطلاعاتی شامل Pupmed, Springer, ProQuest, Scopus ,Elsevier به همراه مقالات مداخله‌ای موجود در ایران در ارتباط با مداخلات نوروفیدبک برای گروه اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی و تماس شخصی با برخی صاحب-نظران این حوزه، اطلاعات مورد نظر به صورت مروری بررسی شد. علی‌رغم گزارش موثر بودن نوروفیدبک در درمان اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی در مراکز درمانی ایران مواردی مانند مسائل روش‌شناختی، و ویژگی‌هایی مانند ماهیت، همبودی و فعالیت‌های مبتنی بر شواهد، میزان اثربخشی نوروفیدبک را با احتیاط، شک و تردید مواجه می‌سازد. بر این اساس، نوروفیدبک تنها نوعی روش مداخله ای، و نه درمانی معجزه‌گر معرفی می‌کند و چالش‌های اخلاقی را پیش روی محققان قرار می دهد. سایر کاربردهای نظری و شواهد تجربی در ارتباط با نوروفیدبک و اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی برای مطالعه بیشتر در ادامه متن آمده است.