طریقۀ فردوسیه و تأثّرات آن از سلسلۀ کبرویه از رهگذر مکتوبات صدی

Abstract

در برخی از منابع کهن و متأخر، طریقۀ شرف‌الدین مَنیَری (661 ؟‑782 ق) به سلسلۀ سهروردیه و گاه چشتیه منسوب شده؛ حال آنکه به‌گواه آثار شیخ منیری و نیز بیشترِ منابع هم‌روزگار او، شرف‌الدین به طریقۀ کبرویۀ فردوسیه منتسب بوده است. در این پژوهش با روش توصیفی- ‌تحلیلی به این مسئلۀ کانونی، نادرستی انتساب شیخ منیری به سهروردیه و گاه چشتیه، پرداخته شده است تا افزون‌بر تبیین ضرورتِ مشخص‌کردن طریقة شیخ منیری به این پرسش‌ها نیز پاسخ داده شود: انتساب شرف‌الدین به سلسله‌ها در منابع به چند دسته تقسیم می‌شود؟ احتمالات برای شکل‌گیری و رواج این انتساب‌ها در چند رده دسته‌بندی می‌شود؟ بنابراین نخست با رجوع به یکی از ملفوظات شرف‌الدین با نام<em> معدن‌المعانی</em> (تألیف: پیش از 15 شعبان 749 ق) و دیگر منابع کهن و معاصر، نادرستی انتساب شیخ منیری به سهروردیه و گاه چشتیه گوشزد و سپس سه احتمال برای شکل‌گیری و رواج این انتساب ارائه شده است. همچنین در بخش سوم مقاله، به هدف پژوهش یعنی ارائة برخی از مهم‌ترین تأثیرپذیری‌های شرف‌الدین منیری از آثار نجم‌الدین کبری (540‑618 ق) و دیگر مشایخ کبرویه، که در <em>مکتوبات صدی</em> نمود یافته، پرداخته شده است تا انتساب فردوسیه به سلسلۀ کبرویه به‌عنوان دستاورد برجستۀ این نوشتار بیش‌از‌پیش نمایان شود.