راهبردهای بیان تقاضا: مقایسه‏ ی فارسی‏ آموزان خارجی با فارسی‏ زبانان

Abstract

پژوهش حاضر به مقایسه‏ی راهبردهای بیان تقاضا بین دو گروهِ فارسی‏آموزان خارجی سطوح مقدماتی و پیشرفته، و فارسی‌‌زبانان بومی می‏پردازد. آزمودنی‏ها شامل سی و سه دانشجوی فارسی‌زبان دانشگاه پیام نور شهر تهران در مقطع کارشناسی ارشد، سی و هفت فارسی‏آموز خارجی سطح مقدماتی، و سی و هفت فارسی‏آموز خارجی سطح پیشرفته‏ی مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه بین‏المللی امام خمینی‌(ره) شهر قزوین می‏باشند. برای گردآوری داده‏ها از آزمون تکمیل گفتمان (آزتگ) محقق‌ساخته‌ی دوازده‏سؤالی بر اساس متغیرهایِ اجتماعیِ فاصله و قدرت و همچنین، میزان تحمیل در دو موقعیت فرضیِ آدرس پرسیدن و قرض‏گیری (در شش سوال) استفاده گردیده ‌است. سپس تقاضاهای هر سه گروه طبق انگاره‌ی اصلی بیان تقاضای بلوم‏کولکا و اولشتاین (1984) که شامل سه راهبرد مستقیم، غیرمستقیمِ متعارف (پرسشی) و غیرمستقیم نامتعارف (اشاره‌ای) است، بررسی گردید. نتایج، نشانگر کاربرد بیشتر راهبردهای غیرمستقیمِ متعارف (پرسشی‏ها) در میان هر سه گروه می‏باشد. همچنین همخوانی بیشترِ راهبردهای بیان تقاضای فارسی‏آموزان خارجی در سطح پیشرفته با راهبردهای بیان تقاضای فارسی‏زبانان نشان‌دهنده‏ی تأثیر مثبت سطح زبانی و سطح بالای توانش کاربرد‏شناختی بر نحوه‏ی بیان تقاضا توسط آن‌ها می‏باشد. هر سه متغیر فاصله، قدرت، و میزان تحمیل نیز در بسیاری از موارد بر نحوه‏ی بیان تقاضای هر سه گروه تأثیر گذاشته‏اند.