تجربه دینى، اصل و منشأ دین

Abstract

یلیام جیمز (1842ـ1910)در این نوشتار, ابتدا چهار ویژگى تجربه عرفانى را بیان مى کند و سپس با توسل به تجارب عرفانى سنتهاى گوناگون به توضیح آنها مى پردازد. او نتیجه مى گیرد که اگرچه تجربه عرفانى براى کسانى که این تجربه به آنها دست داده معتبر است, لازم نیست که براى دیگران هم معتبر باشد. با وجود این, او استدلال مى کند که مراتب غیرعرفانى آگاهى (ادراک عقلانى) یگانه واسطه هاى حقیقت نیستند. این امر بویژه در مورد دین که, به عقیده جیمز, خاستگاه عمیق تر آن, احساس است صدق مى کند; روشهاى فلسفى و کلامى فرعى اند و از تجربه دینى نشأت مى گیرند.<br /> فکر مى کنم حقیقتاً مى توان گفت که ریشه و لبّ تجربه شخصى دینى در مراتب عرفانى آگاهى1 قرار دارد; بنابراین, براى ما که در این گفتارها تجربه شخصى را به عنوان موضوع انحصارى پژوهشمان مورد بحث قرار مى دهیم, [بحث از] این مراتب آگاهى باید فصلى اساسى را شکل دهد که سایر فصول, روشنى آن خود را از آن مى گیرند