هنر خردورزى

Abstract

موضوع این درس گفتارها یکى از محورى ترین مسائل فلسفه دین است: آیا اعتقاد به خدا و ایمان به کلام الهى یک حالت ذهنیِ عقلانى1 یا خردپذیر2 است؟ من در این درس گفتارها به این پرسش پاسخ مى دهم که آیا ایمان امرى عقلانى است؟ پاسخ من به این پرسش بدین سان خواهد بود که تلاش کنم تعریفى دقیق تر از ماهیت ایمان و تعقل ارائه دهم.<br /> طرفه این که، من دریافته ام که تعریف عقل بسى دشوارتر از تعریف ایمان است. به همین دلیل، دو درس گفتار اول را به بررسى ماهیت عقل اختصاص داده، فقط در دو درس گفتار آخر به بررسى اعتقاد به خدا مى پردازم. در درس گفتار اول به بحث از رایج ترین تقریر فلسفى عقل یا عقلانیت3 پرداخته، آن را رد مى کنم. در درس گفتار دوم مى کوشم تا به جاى تقریر پیشین، تقریرى بهتر ارائه دهم. آن گاه در درس گفتار سوم این پرسش را فراپیش خواهم نهاد که آیا اعتقاد به وجود خدا با عقلانیت، طبق تعریفى که از آن ارائه دادم، سازگار است. و بالاخره در واپسین درس گفتار، همین پرسش را در باب نوع دیگرى از اعتقاد، یعنى ایمان به امور وحیانى، مطرح خواهم کرد. اولین عنوان مورد بحث من ماهیت عقلانیت است; یعنى شأن عقل. اما نخست باید چند کلمه اى پیرامون منظورم از (اعتقاد به خدا) سخن بگویم.