هرمنوتیک هرش و دانش تفسیر

Abstract

هرمنوتیک هرش همانندى‌ها و تفاوت‌هایى با دانش تفسیر دارد. برخى هرمنوتیک را به تأویل و عده‌اى به تفسیر ترجمه مى‌کنند. اختلاف قرآن‌پژوهان در تعریف تفسیر و تأویل و تفاوت معنایى هرمنوتیک در دوره‌هاى گوناگون تحول آن دو خاستگاه اصلى اختلاف در ترجمه و مراد از هرمنوتیک است. برخى در مواجهه با هرمنوتیک به افراط کشیده مى‌شوند و گروهى تفریط مى‌کنند و هر یک دلایلى براى باور خویش عرضه مى‌کنند. بنابراین در رودررویى با هرمنوتیک باید میانه‌روى پیشه کرد. شلایرماخر هرمنوتیک را به فن فهم تبدیل ساخت و فهم را دوباره تجربه کردن اعمال ذهنى مولف متن مى‌داند. دیلتاى میان فهم و توصیف فرق گذاشت و فهم را در مورد علوم انسانى دانست. در هرمنوتیک هایدگر، هرمنوتیک همان نظریه فهم است اما فهم معنایى متفاوت دارد. در هرمنوتیک گادامر نیز فهم در کانون بحث هرمنوتیک قرار گرفت. مسأله مرکزى هرمنوتیک چگونگى تحصیل فهم‌ها است. گادامر نیز فهم را تاریخى مى‌داند و این فهم سه سویه دارد. هرش طرفدار هرمنوتیک رمانتیک است او هر متن ادبى را داراى یک معنى و یک دلالت مى‌داند. فهم و تفسیر مربوط به معنى است و داورى و نقد مربوط به دلالت. درآمیختن مهارت فهمى (فهم( و مهارت تشریحى (تفسیر( اشتباه بزرگ هایدگر است. مهارت فهمى همانندى‌هایى با تفسیر متن به متن دارد و مهارت تشریحى شرح و توضیح مهارت فهمى است. اختلاف تفسیرگران در مهارت تشریحى است نه مهارت فهمى. شرح مهارت فهمى نیازمند دو ویژگى است. به باور هرش آمیزش مهارت فهمى و تشریحى اشتباه بزرگ گادامر است و این نتیجه تاریخمندى فهم در هرمنوتیک گادامر است. معناى فهم در نظرگاه مفسّران با برداشت اهل هرمنوتیک همخوان نیست. فهم آیات قرآن امکان‌پذیر است. از سوى دیگر، فهم به عرفى و عالمانه تقسیم مى‌شود. فهم پایان‌پذیر نیست و آیات بطون بسیار دارد و رابطه ویژه‌اى میان فهم و تفسیر برقرار است.