پژوهش های قرآنی
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
استخراج مبانی علوم انسانی قرآن‌بنیان مبتنی بر تحلیل معنای ساختاری قضای تکوینی الهی
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2025-01-20)علوم انسانی با اندیشه و فکر انسان سروکار دارد و هدف غایی آن، تکامل معنوی و روحی اوست که از این نظر، با هدف انبیا و تعالیم آنها در ارتباط است. قرآن به‌عنوان معجزه پیامبر اسلام (ص)، در اسلامی سازی علوم انسانی، اصلاح سبک ...
-
تحلیل تطبیقی خاستگاه بینشی برخوردهای منفی با پیامبر اکرم (ص) در صدر اسلام و دوره معاصر با محوریت آیات قرآن
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2025-01-20)یکی از واکنش‌های دشمنان در برابر دعوت اسلامی، برخوردهای منفی به‌خصوص توهین به مقدسات و ساحت پیامبر اعظم (ص) بوده که ریشه در خاستگاه‌های بینشی دشمنان دارد. نوشتار حاضر با هدف تحلیل تطبیقی خاستگاه بینشی برخوردهای منفی با ...
-
تحلیل بلاغی نام‌شمار انبیاء در قرآن
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2025-01-20)در آیات متعددی از قرآن کریم، شماری از نامها‌ی انبیاء در پی‌هم یاد شده‌اند که گاه ترتیبی متفاوت دارند. بلاغت شمارش و حکمت تفاوت در چینش این نام‌ها، پرسش‌ها و شبهاتی را ایجاد کرده است. این مقاله در پی کشف وجوه ادبی و بررسی ...
-
نقد رویکرد تفسیری آیت‌الله جوادی آملی درباره علت تقدیم و تأخیر در فواصل آیات
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2025-01-20)هماهنگی و تناسب پایان آیات در قرآن به دلیل ایجاد نظم‌آهنگِ خاص در سوره‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ تا جایی که به همین علت، فراهنجاری‌ها و ساختارشکنی‌های ادبی و لفظی فراوانی در فواصل آیات مشاهده می‌شود. یکی از ...
-
بررسی و نقد قواعد تفسیری در روش تفسیری ابن‌عُثَیمین
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2025-01-20)ابن‌عثیمین، مفسّر برجسته وهابی و شاگرد بن ناصر السعدی و بن باز است که نگاشته‌های تفسیری وی، با عنوان «الکنز الثمین فی تفسیر ابن‌عثیمین» در چهارده جلد منتشر شده است. وی به‌خاطر شرح اغلب آثار ابن‌تیمیه و ابن‌قیّم، در میان ...
-
بازخوانی آیه «أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ»
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2025-01-20)در تفسیر خلق و امر از آیه «أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ» نظریه‌های بسیاری وجود دارد. برخی خلق و امر را ایجاد و فرمان، شماری عالم خلق و عالم امر، تعدادی دنیا و آخرت، گروهی ابداع و فرمان، عده‌ای اختراع و تدبیر و تصرف و ...
-
تاریخ‌گذاری سوره انسان مبتنی بر متن سوره
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2024-11-21)در تاریخ نزول و وجود آیات مستثنیات سوره انسان اختلاف نظر وجود دارد. ازاین‌رو، با توجه به تأثیر آن بر کشف حقیقت، باید به تاریخ نزول نسبتاً اطمینان‌آوری دست یافت. پژوهش حاضر به بررسی تاریخ نزول این سوره بر اساس متن پرداخته ...
-
نقش علوم قرآنی در پیدایش نظریه تاریخمندی قرآن کریم
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2025-01-20)در عصر حاضر به‌دنبال رشد و پیشرفت تکنولوژی، و پیش‌آمدن شبهات و سؤالات فراوان پیرامون چگونگی تطبیق سنت با مدرنیته، آراء و نظریه‌های مختلفی از جانب روشنفکران و نواندیشان مسلمان پیرامون فهم و تفسیر قرآن مطرح شده که وجه جامع ...
-
نقد روشی و محتوایی انگاره سیاق رکوعات در فرایند فهم قرآن کریم (با تأکید بر دیدگاه مرحوم لسانی فشارکی)
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2024-11-21)در طول دهه‌های گذشته، به دلیل حمایت جمهوری اسلامی از آموزش همگانی تفسیر و تدبر قرآن کریم و تلاش در توسعه فرهنگ قرآنی، بسیاری از دغدغه‌مندان عرصه تفسیر، کوشش‌ها و روش‌هایی را برای فهم و بهره‌مندی مردم از هدایت‌گری قرآن کریم ...
-
تحلیل انتقادی دیدگاه خاورشناس «کلود ژیلیوت» درباره گردآوری قرآن و پیدایش قرائت‌های آن (موردپژوهی مقاله: «ریشه‌های متن قرآن و تثبیت آن»)
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2024-11-21)مساله گردآوری قرآن و منشأ قرائت‌های قرآنی و تاریخ این خوانش‌ها، از موضوعات بسیار مهمی است که باعث ایجاد مشکلات فراوانی در عرصه قرآن‌پژوهی شده و از این منظر، اشکالاتی از سوی خاورپژوهان مطرح شده و منتقدان با تکیه بر آن، در ...
-
بازخوانی آراء مفسران قرآن از مفهوم «اثخان» با تأکید بر آیه 67 سوره انفال
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2024-11-21)مشتقّات واژه «اثخان» در قرآن تنها دومرتبه و درباره حکم اسارت، به‌عنوان یکی از احکام و فنون جنگی به‌کار رفته است. تفاوت ظاهری حکم موجود در دو آیه «ما کانَ لِنَبِیٍّ أَنْ یَکُونَ لَهُ أَسْری حَتَّی یُثْخِنَ فِی الْأَرْضِ ...
-
نقد اندیشۀ اعتدال در امر انفاق با تکیه بر آیات قرآن
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2024-11-21)هر واژۀ قرآنی معنا و کارکردی خاص دارد و کاربرد هر واژه، با دقت تمام صورت گرفته است. ازاین‌رو ممکن است یک واژه به دلیل تعدد کاربرد و نزدیکی معنای لغوی و اصطلاحی، ما را در تبیین و تفسیر کلام وحی دچار خطا نماید. واژۀ «ینفقون» ...
-
تحلیل رابطه میان محتوا و ساختار در داستان حضرت عیسی (ع) تأملی در کاربست شگردهای زبانی متفاوت در شیوه روایت
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2024-11-21)تحلیل شگردهای زبانی- روایی هر داستانی، زمینه فهم دقیق لایه‌های پنهان آن را فراهم می‌کند. این شیوه متن‌کاوی، در درک ابعاد داستان‌های قرآنی نیز می‌تواند کارآیی داشته باشد. این پژوهش با روش تحلیل محتوا، داستان حضرت عیسی (ع) ...
-
تحلیل دیدگاه راغب اصفهانی درباره «جواز اراده چندمعنا از واژه‌های قرآن»
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2024-11-21)باور به دریافت معانی متعدد از الفاظ قرآن، که از آن به جواز اراده چندمعنا از یک لفظ تعبیر می‌شود، از دیرباز مورد توجه مفسران، ادیبان و اصولیان بوده و از مباحث دانش اصول فقه است. راغب اصفهانی از نخستین مفسرانی است که آن را ...
-
مبانی مرجعیت علمی قرآن کریم از منظر دکتر صادقی تهرانی
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2024-08-22)مرجعیت قرآن به‌معنای اثرگذاری قرآن بر سایر دانش‌های ساخت‌یافته بشری است. یکی از پیشگامان معتقد به مرجعیت علمی قرآن کریم در علوم مختلف اسلامی و انسانی که بیش از دیگران به این مسأله پرداخته، دکتر صادقی تهرانی، مؤلف تفسیر ...
-
مبانی قرآن‌شناختی مرجعیت علمی قرآن در کلام و فلسفه اسلامی
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2024-08-22)از مسائل مهم در مرجعیت علمی قرآن، به‌معنای اثرگذاری آن در یک حوزه دانشی، بررسی مبانی آن است. مراد از «مبانی مرجعیت علمی قرآن»، آن دسته آموزه‌ها و قضایایی در حوزه‌های مختلفی نظیر انسان‌شناسی، معرفت‌شناسی، علوم قرآن و... است ...
-
نظریه جامعیت علمی شبکه‌ای و هوشمند قرآن کریم (ساختار، فرایند)
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2024-08-22)قرآن به‌صراحت مدعی «جامعیت» است، اما ابعاد و ساختار و فرایند آن را روشن نکرده و ازاین‌رو، دامنه انتظار مخاطبان را در تفسیر جامعیت و رجوع علمی به آن با ابهام روبه‌رو کرده است. در کنار این ویژگی مهم، قرآن همچنین مدعی جمع ...
-
مبانی جداناپذیری حجیت قرآن از سنّت در مرجعیت علمی قرآن
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2024-08-22)مرجعیت علمی قرآن کریم از اثرگذاری معنادار و روشمند قرآن کریم بر دیگر دانش‌ها، ازجمله علوم انسانی و اسلامی سخن می‌راند. تبیین مرجعیت قرآن در این زمینه، مبتنی بر تحقّق مبانی و ادلة ویژه آن است. جداناپذیری حجّیت قرآن از سنت ...
-
جامعیتِ تبعی قرآن؛ از نظریه تا تطبیق
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2024-08-22)نظریۀ جامعیتِ تبعی قرآن بر دو مؤلفه مهم ذاتی بودن جامعیت و شرطی بودن عینی‌سازی آن در دوره بعد از رحلت رسول خدا استوار است. برابر مؤلفه نخست، جامعیت خصیصه ذاتی و درونی قرآن است که خداوند آن را به علم و حکمت خویش در این کتاب ...
-
روش استخراج علوم انسانی از قرآن و مدل مفهومی آن
(دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی پژوهشکده اسلام تمدنی, 2024-08-22)موضوع علوم انسانی کنش‌ها و هستیهای ارادی انسان است. علم انسانی دانشِ توصیف و تغییر کنش‌های اختیاری انسان و معرفت درجة دو آنهاست. معرفت درجه اول علوم انسانی به هستی‌هایی می‌پردازد که با اراده و اختیار انسان ایجاد می‌شود. ...
